Tijdens de slotsessie van de Brusselse Assisen tegen racisme op 9 november hebben Actiris, Uniso, Unia, ABVV, NAPAR Coalitie, CCOJB, CCLJ en Collectif Laïcité Yallah hun voorstellen overgemaakt aan de Commissie voor Gelijke Kansen van het Brussels Parlement. Deze commissie zal daaruit aanbevelingen selecteren en doorgeven aan de regering, met oog op de ontwikkeling van een Brussels actieplan tegen racisme.
Op dit cruciale moment wil de NAPAR Coalitie – een coalitie van 60 (koepels van) middenveldorganisaties – de aandacht vestigen op verschillende zorgwekkende punten die weinig goeds voorspellen voor de toekomstige inhoud van het plan.
Tijdens de slotsessie hield het collectief Laïcité Yallah namelijk een lang betoog om intersectionaliteit, structureel racisme en de strijd tegen islamofobie niet in het Brussels actieplan op te nemen. De vereniging viel openlijk de NAPAR Coalitie, Unia en Actiris – drie sleutelactoren om van het actieplan een succes te maken – aan. Tenslotte hield ze een pleidooi voor een vorm van universalisme en neutraliteit die discriminatie bestendigt in plaats van ze te bestrijden. Tussendoor werden moslims herhaaldelijk gestigmatiseerd.
Wie gelooft dat deze slottoespraak maar een voetnoot is in de ontwikkeling van het actieplan, heeft het mis. Dit incident staat namelijk niet op zich. De uitnodiging van deze organisatie in het Parlement past in een politieke strategie waar de NAPAR Coalitie en andere antiracistische middenveldorganisaties al herhaaldelijk op botsten tijdens hun belangenbehartigingswerk. Een strategie die erop gericht is:
- intersectionaliteit in vraag te stellen
- islamofobie te minimaliseren of zelfs te negeren
- structureel racisme af te doen als een verzinsel
- de legitimiteit van het antiracistische middenveld te verminderen, door een verdeel en heers-strategie.
Daarnaast bepleitte de NAPAR Coalitie herhaaldelijk bij de Brusselse regering om ook na de Assisen tegen racisme het middenveld en academici te blijven betrekken bij de ontwikkeling van het Brusselse actieplan. We vingen steeds bot. Dit betekent de facto dat de Brusselse regering een kans verliest om constructieve feedback te krijgen op de acties in ontwikkeling. Dit zal de kwaliteit van het actieplan niet ten goede komen.
Het belang van intersectionaliteit
Op vlak van de inhoud van het plan, is de NAPAR Coalitie verbaasd over de herhaaldelijke twijfel die gezaaid wordt rond intersectionaliteit. Dit concept wordt nochtans door vele wetenschappers onderschreven. Intersectionaliteit heeft tot doel onderdrukkingen op het kruispunt van verschillende dominantiemechanismen zichtbaar te maken.
De discriminatie die veel zwarte vrouwen meemaken, is bijvoorbeeld niet te verklaren door hun vrouw-zijn, of door hun zwarte huidskleur, wel omdat ze tegelijk vrouw én zwart zijn. Hetzelfde geldt voor moslima’s die een hoofddoek dragen of jonge mannen met een migratieachtergrond van volkswijken die geconfronteerd worden met etnische profilering. Intersectionaliteit verdient daarom een centrale plaats in elk antiracismeplan.
Bepaalde opvattingen van universalisme en neutraliteit leiden daarentegen tot de uitsluiting van bepaalde groepen. Elk universalisme dat aan iedereen de norm van de meerderheid oplegt, bestendigt namelijk dominantiemechanismen die gevaarlijk zijn voor de samenleving in haar geheel.
Een plan tegen alle vormen van racisme, met inbegrip van islamofobie
De Brusselse bevolking verdient voorts een plan dat alle vormen van racisme aanpakt, zonder uitzondering: antisemitisme, afrofobie, racisme tegen migranten (met of zonder papieren), asiafobie, romafobie en islamofobie. De beslissing van de verantwoordelijken van het Brussels Parlement om islamofobe stigmatiseringen te tolereren tijdens de Assisen tegen racisme, is in deze erg verontrustend.
Indien intersectionaliteit en de strijd tegen islamofobie en structureel racisme uiteindelijk geen deel uitmaken van het Brusselse actieplan, zullen wij eens te meer moeten besluiten dat de (islamofobe) worm vanaf het begin in het fruit zat.
Over de auteur:
De NAPAR-coalitie is samengesteld uit een zestigtal Belgische organisaties. Zij leidt pleitbezorgingsacties voor een interfederaal actieplan tegen racisme.
