In de ochtend van 13 maart ontwaakte Brussel met slecht nieuws: het dak van het Koninklijk Conservatorium stortte onder druk van de sneeuw in waardoor enorme schade werd aangericht in de voornaamste concertzaal. 60 miljoen euro zullen de herstellingen kosten. Maar dat geld laat op zich wachten. “Smet, Nollet, Verherstraeten, Onkelinx, alle machtsniveaus schuiven de bal door zonder het eigenlijke probleem aan te pakken: de onderfinanciering van het onderwijs sinds 1989 die tot op vandaag catastrofale gevolgen heeft voor heel wat onderwijsinstellingen. Het systeem van de gesloten enveloppen maakt dat deze chronische onderfinanciering geen onderwerp van het democratisch debat vormt. Dit moet veranderen.” Zo stelt Jouwe Vanhoutteghem, ondervoorzitter van COMAC, de jongerenbeweging van de PVDA.
Veel studenten kijken uit naar zo'n debat. COMAC bevraagde in februari en maart 2013 over het hele land 1927 studenten over hun visie op hoger onderwijs. De vragenlijst behandelde acht grote thema's: slaagkansen en omkadering; studiemateriaal en -hulpmiddelen; infrastructuur; huisvesting; universiteitsresto's en eetzalen; vervoersmiddelen; het inschrijvingsgeld; en meer algemeen onder andere publieke financiering en kosteloosheid.
Uit deze enquête blijkt dat slaagkansen voor de bevraagde studenten de hoogste prioriteit wegdragen. De studiekost en het vervoer vervolledigen de top drie. Om de slaagkansen te verhogen, vindt 89% van de studenten dat er ten minste 36 uur gelaten moet worden tussen elk examen en 80,4% is voorstander van vraag-en-antwoord-sessies met de docent tijdens de blokperiode. Bovendien brengt onze bevraging ook nog andere problemen wat betreft slaagkansen aan het licht: 52% geeft aan in overbevolkte aula's les te hebben en 1 op 3 ervaart een tekort aan pedagogisch en administratief personeel. “Het is onaanvaardbaar dat een van de welvarendste landen ter wereld de algemene onderwijskwaliteit opoffert door voortdurende besparingen en aan de andere kant fiscale cadeaus uitdeelt aan de multinationals,” reageert Jouwe Vanhoutteghem wederom verontwaardigd.
Een van de opvallendste resultaten uit de enquête is dat een groot deel van de studenten zich uitspreekt voor een kosteloos hoger onderwijs met een versterkt publiek karakter. Zowel in het Noorden als het Zuiden van het land is ten minste een op twee studenten voorstander van gratis openbaar vervoer, studiemateriaal en inschrijving. Ook minstens een op drie van de geënquêteerden is te vinden voor een gratis maaltijd per dag en dito koten. En 43,3% van de studenten vindt bovendien dat kosteloosheid een oplossing kan zijn voor het toegankelijker maken van het hoger onderwijs.
Voor respectievelijk 81,5% en 77,1% van de bevraagde studenten moeten huisvesting en restaurants publiek uitgebaat worden. Bovendien eist 75% onder hen een exclusief publieke financiering van de infrastructuur. Tot slot deelt 61,7% de eis van COMAC voor uitsluitend publieke financiering van het hoger onderwijs en is 67,10% te vinden voor de invoering van de miljonairstaks om dit alles te bekostigen.
Het hoger onderwijs en zowel de Nederlands- als Franstalige studenten worden opgezadeld met de factuur van de besparingen die hen al twee decennia wordt
opgedrongen. Het instorten van het dak van het Conservatorium vormt slechts het topje van de ijsberg want zoals onze enquête aantoont heerst er een algemeen onbehagen en een enorme ontevredenheid onder de Belgische studenten.
Volgens COMAC is de enige uitweg uit deze impasse de herfinanciering van het onderwijs a rato van 7% van het BBP waarvan 2% voor het hoger onderwijs. Dit is onmisbaar als we het exclusief publieke karakter van het onderwijs willen behouden. Als dit ontbreekt kan onderwijs kwalitatief noch kosteloos zijn. Hoe betalen we hiervoor? Met een miljonairstaks (een progressieve heffing van 1 tot 3% op vermogens van minstens 1,5 miljoen euro) natuurlijk.
