Kif Kif volgt al lang de bijdrage van Lieven Boeve aan het maatschappelijk debat. Met interesse en met het gevoel dat er een positieve verandering aan de gang is in ons onderwijs. Een aantal weken geleden interviewden we hem om zijn visie op onderwijs te delen met onze lezers. Dat interview was gepland voor publicatie begin mei, maar op 04.05 kwam Boeve in de schijnwerpers te staan met de voorstellen rond de katholieke dialoogscholen, die bij Kif Kif positief werden onthaald. De publicatie van het interview werd dan meermaals uitgesteld maar we hopen het binnenkort te kunnen posten.
Ondertussen was er beroering rond het voorstel. Er werd fel op gereageerd. Aan de ene kant, stelde men voor dat ons onderwijs als één net zou moeten worden gestructureerd. Sommigen maakten zich zorgen over de identiteit van onze jongeren, sommigen over de invloed van de islam. Anderen vonden het een kans om te pleiten voor een verbanning van religie uit ons onderwijs en uit de openbare ruimte. Ondanks alle tegenreacties lazen we op 12.05 op de voorpagina van De Standaard dat de directies achter het Plan Boeve stonden, wat voor ons als goed nieuws klonk.
Maar op dezelfde dag was er een betreurenswaardig voorval dat ons optimisme deed minderen en de indruk gaf dat niet alle directies met even veel enthousiasme het plan steunen. Een studente van Thomas More Mechelen die in het kader van een diversiteitsproject op bezoek was in de Virgo+ school van Vilvoorde, werd gevraagd haar hoofddoek af te doen. En toen ze dat weigerde, werd ze agressief behandeld door de schooldirecteur, zowel verbaal (de directeur zou meermaals geroepen hebben dat ze “zijn schooldomein” moest verlaten) als fysiek (hij zou haar ook geduwd hebben). De studente stapte naar de politie, die met haar naar de school terugkeerden om de situatie uit te praten, maar dat leverde weinig meer op dan “advies” om haar hoofddoek af te doen.
De school zelf ontkende dat zoiets had plaatsgevonden. “Ik wens enkel te zeggen dat ze liegt”, zei de directeur kordaat tegen Kif Kif.
Thomas More reageerde een dag later en nam ook contact op met Kif Kif. Het gesprek was correct. Ze lieten weten dat ze in gesprek waren gegaan met de betrokken studenten en dat ze open staan voor dialoog met alle betrokken partijen. Thomas More stelt dat “als studenten op stage gaan of een project uitvoeren, ze de spelregels van de ontvangende organisatie moeten volgen”. De studenten moeten voor een stage een document invullen waarin ze verklaren daarmee akkoord te gaan [1]. Meerdere studenten zeggen dat in het verleden probleemloos te hebben gedaan in het kader van hun stage. De vraag is natuurlijk of de deelname aan een diversiteitsproject effectief een stage was. En indien zo, waarom de studenten daar geen documenten over moesten tekenen. Het valt ook op zijn minst paradoxaal te noemen dat iemand verwacht wordt haar hoofddoek af te doen om mee te doen aan een diversiteitsproject. Dat de studente haar hoofddoek wil aanhouden, in de context van een schoolopdracht die niet duidelijk beschreven wordt als een stage, in de context van een diversiteitsproject, lijkt ons ten zeerste verdedigbaar.
Niet ernstig genomen
De getuigenis maakte alleszins iets los. Niet alleen werd het bericht druk gedeeld op sociale media en kregen we dankbare berichten. We kregen ook meteen andere getuigenissen van studenten en ex-studenten van dezelfde school die zich eindelijk aangemoedigd zagen om hun verhaal te vertellen. Zo kregen we te horen dat de directeur vroeger al in opspraak is gekomen omwille van zijn houding tegenover studenten met islamitische achtergrond. Ook buiten de schoolcontext had de directeur een dubieuze reputatie en zelfs screenshots van openbare posts op sociale media bereikten onze redactie en gaven aan dat de directeur een niet-verwelkomende houding heeft tegenover moslims, om het mild uit te drukken. Een aantal getuigenissen hebben we gepubliceerd. Telkens wensten de getuigen anoniem te blijven uit vrees voor represailles, een wens die we begrijpen en respecteren.
Ondertussen bereikte de heisa ook andere media. En de berichtgeving was betreurenswaardig. Gazet van Antwerpen en Het Nieuwsblad leggen al in de titel de verantwoordelijkheid bij de studente. “Verhitte discussie omdat studente hoofddoek niet afzet in stageschool”, klinkt het bij de kranten. De discussie gaat volgens hen niet over de agressieve houding van een schooldirecteur tegenover een meisje, maar over haar hoofddoek. Verder wordt de publicatie van haar getuigenis een “tendentieuze en foute aantijging” genoemd. Ondanks het feit dat de politie met de studente terug naar de school is gegaan, eindigt het artikel met: “Volgens de lokale politie is er geen officiële klacht ingediend”. Bij Het Laatste Nieuws is het niet anders. "Racisme? Wij werden net zelf respectloos behandeld", luidt hun titel. “Ze bood zich als stagiaire - tegen de kledingvoorschriften in - aan met een hoofddoek en een te lange rok”, lijkt ook een vrij directe beschuldiging aan het adres van de studente (voor het agressieve gedrag van de directeur! De lengte van een rok van een jonge vrouw lijkt dus ook hier een legitieme reden voor onaanvaardbaar gedrag van een man). “De jonge studente van de lerarenopleiding van de Mechelse hogeschool heeft donderdag heel wat deining veroorzaakt in de Vilvoordse middelbare school”, maakt het heel expliciet.
De media lijkt vooral te twijfelen aan de waarachtigheid van deze getuigenissen. De politie werd ingeschakeld en heeft niet veel ondernomen. Het resultaat zijn jongeren die liever via alternatieve media met beperkt bereik hun klachten kanaliseren dan via gevestigde, grotere en prestigieuze mediakanalen. Precies omdat ze door hen niet ernstig worden genomen. Jongeren die voelen dat de politie hen ook niet ernstig neemt. Dat is zorgwekkend: onze instellingen hebben het vertrouwen van een groot aantal jongeren verloren en doen bitter weinig om dat vertrouwen te herstellen, dat wordt nog eens duidelijk. Het minimum dat we kunnen doen, is daar ruimte voor maken.
De ware uitdaging
Voor Kif Kif is deze situatie alleszins een signaal voor de ware uitdaging van Lieven Boeve en het katholieke onderwijs: niet alleen het herdenken van de omgang met verschillen in een superdiverse context, maar het erkennen en uitschakelen van de ongezonde impulsen die toch wel bestaan en - hoe zeldzaam ze ook mogen zijn - de dialoog ondermijnen en de afstand tussen ons onderwijs en een groot deel van de bevolking alleen maar groter maakt. En dat is bij uitbreiding ook de ware uitdaging van onze samenleving. Maar in plaats van durven toegeven dat racisme en anti-islamisme bestaan, houden we vast aan de ontkenning, de straffeloosheid, de relativering. Die erkenning is een voorwaarde om de omgang met verschillen in een superdiverse context eindelijk te kunnen herdenken.
We kunnen alleen maar hopen dat de bevoegde instanties eindelijk aandacht schenken aan dit soort situaties, die pijnlijk vaak voorkomen en grote schade veroorzaken aan onze samenleving en onze pogingen om vreedzaam met elkaar om te gaan.
[1] “De stagiair aanvaardt zich te gedragen naar de bepalingen van de stagerichtlijnen en het arbeids- en huishoudelijk reglement van de stageplaats en verklaart de veiligheidsmaatregelen te zullen naleven”. Zo staat geschreven in het algemene document stageovereenkomst, document dat de studenten niet moesten invullen om deel te nemen aan het diversiteitsproject van Virgo+.
