De mens is niet tegen leegheid en verlatenheid bestand; hij zal dit vacuüm altijd opvullen door een nieuw zinvol richtpunt te scheppen.
God, iets of niets? Is God persoonlijk of onpersoonlijk, mannelijk of vrouwelijk? Is God dood? Heeft God een toekomst? Een heleboel mensen hebben vandaag de dag een uitgesproken antwoord klaar op deze vragen. Ook doorheen vierduizend jaar geschiedenis van de drie monotheïstische wereldreligies waren dergelijke vragen steeds actueel.
Karen Armstrong wordt wereldwijd als één van de meest inspirerende experts in religie betiteld. Haar bestseller van vijfhonderd pagina’s, Een geschiedenis van God, kent ondertussen al een vierentwintigste druk. Het is dan ook een must read.
De geschiedenis van het godsbeeld
“Theologie lijkt vaak saai en zweverig, maar de geschiedenis van God heeft altijd vol hartstochten en emoties gezeten.” Stelt Armstrong.
Haar verhaal neemt de lezer mee in een geschiedenis van godsdienstige beleving en de ontwikkeling van God doorheen het jodendom, het christendom en de islam en in hun meervoudige stromen van gedachten. In plaats van een geschiedenis van religie, vertelt het boek de geschiedenis van de ideeën van God. Onze ervaringen met religie zijn dusdanig verschillend en bepalend voor ieders zienswijze. Het godsbeeld heeft een grote variëteit van betekenissen, sommige vullen elkaar aan, anderen spreken elkaar sterk tegen. Waar de één de afwezigheid van religie als opluchting ervaart, zijn anderen niet te spreken over het vooruitzicht zonder God.
Armstrong legt op vindingrijke wijze het verband tussen religie, rituelen, mysterie, drama en meditatie. Religie omschrijft ze verder als een kwestie van praktijk, vergelijkbaar met kunst wat ook moeilijk te waarderen kan zijn. Maar waarom geloven mensen? “Het is me duidelijk geworden dat de mens is een spiritueel dier is”, schrijft ze. Doorheen de geschiedenis kent de drang en zoektocht naar zingeving in het leven van mensen een vaste waarde, ook vandaag wordt nog steeds gezocht naar religieuze invullingen en andere spirituele praktijken. “De mens is niet tegen leegheid en verlatenheid bestand; hij zal dit vacuüm altijd opvullen door een nieuw zinvol richtpunt te scheppen.” Het idee dat het leven tijdelijk is, (b)lijkt voor heel wat mensen een incompleet gegeven.
Religie draait echter niet enkel rond zingeving. Het draait ook rond moraliteit en rechtvaardigheid. “Eén van onze vroegste dromen betreft het verlangen naar rechtvaardigheid. Religie maakt ons bewust van onze eindige natuur; we hopen allemaal dat de onrechtvaardigheid die we op aarde aantreffen niet het laatste woord zal hebben.”
Een unieke invalshoek
De rode draad doorheen ‘Een geschiedenis van God’ is Armstrong’s innovatieve benadering en unieke invalshoek. Waar andere auteurs louter de verschillen markeren, slaagt Armstrong erin om ook de gelijkenissen tussen de wereldreligies te belichten. Ze werpt een bijzondere blik op de verschillende denkbeelden en praktijken, waarbij elke stroming van gedachten een eigen onderscheidende nadruk legt volgens drijfveer, emotie, kijk en historisch perspectief. Daardoor weerlegt dit boek ieder cliché over geschiedenisverhalen en verbindt het een historisch kader met filosofie, mystiek, spiritualiteit, het geloven en niet-geloven in God.
