Grande-Synthe, 31 december 2019 en 1 januari 2020
Tot nu toe dacht ik dat het Basroch modderkamp in Grande-Synthe – en dat is nu al vier jaar geleden – het ergste was dat ik ooit gezien had. Maar vandaag moet ik dat idee bijstellen. Het kamp dat zich in het puin van de loodsen van La Linière gevormd heeft, is nog een stukje erger. Er is nu helemaal geen sanitair voorzien, er is heel weinig hulp en er zijn ook geen afvalcontainers aanwezig. Kortom, het wordt daar stilaan een hel. Het zijn vooral de giftige rookdampen, die moeilijk weg kunnen, die je naar de keel doen grijpen. Vandaag leek de terugkeer naar België eerder op een laffe vlucht om mijzelf zo snel mogelijk in veiligheid te brengen. Het was de enige manier om de hoofdpijn niet erger te maken.
Ook zorgt deze akelige situatie voor heel wat spanningen, niet alleen bij de vluchtelingen zelf, maar ook tussen de vrijwilligers onderling. Nieuwjaar werd er dan ook in mineur gevierd. Een potje Bengaals vuur, een grote vuurpijl en op klokslag middernacht een oerschreeuw doorheen de zes verschillende loodsen. Maar plots klonk op deze lelijkste plek van heel West-Europa, uit de keel van een vijftal Koerden het mooiste gezang dat ik ooit hoorde.
In het bos van Puythouck is het beter. Daar kan je nog fatsoenlijk ademen. Rond de haard verzamelen zich nu een veertigtal mensen. Pakistanen, Afghanen, maar nu ook twee Sikhs uit India die hun meterslange haar hebben afgeknipt om hierdoor niet gehinderd te worden. Wat nu ook erg opvalt, is de heel jonge leeftijd van de Afghanen. De jongste is twaalf, dan heb je nog een jongen van dertien, van veertien, van vijftien en van zestien. Natuurlijk is die twaalfjarige jongen van een heel ander kaliber dan de twaalfjarige jongens die ik in mijn school zie, maar toch blijft hij een jongen van twaalf jaar, een kind. Hij is zo een beetje de scheepsjongen of de mascotte van de lange en gevaarlijke wereldreis, het middelpunt van alle belangstelling. Hij is heel grappig en doet iedereen lachen, maar eigenlijk is het helemaal niet om mee te lachen.
Grande-Synthe, 4 januari 2020
Wat is hier toch gaande in Grande-Synthe? Waarom worden mensen op de vlucht in de steek gelaten? Waarom die harteloosheid ten opzichte van zoveel leed? Ik begrijp er niets meer van. Wanneer toch dat sprankeltje hoop op verbetering? Is het om dit mee te maken dat we op de wereld gekomen zijn?
Kijk maar eens naar wat R. gisteren overkomen is. Een nieuw Iraans Koerdisch gezinnetje verschijnt op de grote parking, netjes gekleed, de valiesjes nog ‘spic en span’. Waar moet het naartoe? R. mompelt: “Ik kan ze nog niet naar de jungle brengen. Naar de loodsen dan? Ik ben daar veel te beschaamd voor.” En toch gaat R. met het gezin naar de vervloekte loodsen. En ja hoor, een half uur later is R. terug met het gezin. Neen het schikt niet, het is er te smerig. Dus ze vertrekken dan maar te voet met een ander gezin naar een hotel, zonder enige zekerheid of dit wel gaat lukken. Een tent en een paar slaapzakken onder de arm voor het geval het niet mogelijk zou zijn.
En kijk maar eens naar wat E. overkomen is. Ze bezoekt twee opgevangen gezinnen in het noorden van Frankrijk. Twee Iraakse moeders met een aantal van hun kinderen. Een deel van de twee gezinnen is reeds in Engeland aangekomen, een ander deel probeert vanuit Griekenland te vertrekken. Een aantal dagen geleden kwam er in het Franse gastgezin [waar de twee gezinnen worden opgenomen, nvdr.] een kindje aan van twee jaar. Een van de papa's was ermee in Parijs met het vliegtuig aangekomen, maar werd daar aangehouden en teruggestuurd. De peuter heeft hij nog net kunnen meegeven aan wildvreemde mensen. Uiteindelijk is het kindje dan toch goed terecht gekomen, maar wat zijn dat toch hartverscheurende keuzes! Het is hun keuze, zeggen sommigen dan. Het zijn allemaal illegalen, zeggen anderen. Is dat wel zo? Is het niet vanzelfsprekend dat mensen voor de oorlogsgruwelen vluchten, zoals ook voor vuur gevlucht wordt?
Grande-Synthe, 17 januari 2020
Ik weet niet zo goed meer wat ik nog kan vertellen, dat ik nog niet verteld heb. Dat de politie voor niets alles vernietigd heeft, dat is al lang geen nieuws meer. Dat de politie de situatie niet onder controle heeft, dat is ook al lang geweten. Dat twee dagen na de ontruiming iedereen teruggekomen is en dat er nog anderen toegekomen zijn, ook. Dat er van alles te kort is, is al helemaal niet nieuw, alleen is het nu wel zo dat het tekort heel nijpend is. We werden tijdens de distributie als het ware tegen de auto platgedrukt. Dat er grote ongerustheid is door de nakende Brexit, ja, misschien is dat ook wel een prille angst. Dat er niet alleen bij de Pakistanen, maar nu ook bij de Iraakse Koerden alleenstaande jonge tieners van veertien jaar rondlopen, ja, dat is ook recent.
Mais à part ça, Madame la Marquise. Tout va très bien, tout va très bien.
Grande-Synthe, 21 januari 2020
Gisterennacht krijg ik een bericht van M: “Hallo. Tomorrow I go to Belgium to cross to UK." Deze ochtend hoor ik: “Voor de Belgische kust is een bootje met migranten gekapseisd, er zijn acht vermisten.” Ondertussen ontvang ik geen bericht meer van M. Op het nieuws wordt gespeculeerd dat de acht vermisten over de grens met Frankrijk gevlucht zijn. Toch blijf ik ongerust.
Ik hoor ook dat een televisieploeg naar Grande-Synthe is vertrokken. Waarom gaan journalisten niet vroeger naar Duinkerke, om zich te vergewissen van de ellendige toestand die mensen ertoe aanzet om zoveel risico's te nemen? Waarom verplaatst de pers zich pas als er doden of vermisten vallen? En welk beleid wordt daar in Grande-Synthe toch gevoerd?
Een paar dagen geleden werd het kamp volledig vernietigd en moest iedereen weg. Gisteren moest iedereen in het kamp blijven omdat president Macron een bezoek aan Duinkerke bracht. Neen, Macron mocht de ellende van Grande-Synthe niet zien, hij mocht gedurende zijn promotiecampagne in Duinkerke geen enkele migrant tegenkomen. Met andere woorden, migranten worden er behandeld als paria's.
Ik krijg zopas een duimpje binnen van M. Hij is veilig, maar hij is niet in Engeland geraakt. Geen erg, hij leeft nog en dat is het belangrijkste.
