De toon van het opiniejaar werd ingezet door een dubbelinterview met twee opiniemakers waarin racisme geminimaliseerd werd en waarin gesteld werd dat “we moeten leren incasseren”. Achteraf gezien, profetische woorden. ‘We’ moesten inderdaad heel wat leren incasseren in de volgende weken.
Heeft u soms ook de indruk dat er elke week wel iets ondernomen wordt om diversiteit te problematiseren? Daar is een eenvoudige uitleg voor: er wordt ook effectief elke week iets ondernomen om diversiteit te problematiseren. Elke week wordt er iets gezegd, gedaan of gesuggereerd, vanuit een of andere instantie van de macht - zij het de politiek, de mainstream opiniemakers of het Europese Hof van Justitie - dat als een klap in het gezicht wordt onthaald door een of meerdere bevolkingsgroepen. Enkele vaste geviseerden in dat alles: etnisch-culturele en religieuze minderheden, migratie, vluchtelingen, ‘allochtonen’, hoofddoek, offerfeest, UNIA, het Minderhedenforum,…
Kif Kif maakte een overzicht per week van het eerste kwartaal van 2017 om te verduidelijken op wat voor nefaste wijze het onze samenleving de laatste tijd polariseerde. Hopelijk laten sommigen daardoor hun ongetwijfeld al uitgestippelde agenda van aanvallen voor de rest van het jaar, minstens gedeeltelijk laat vallen. Een groot en groeiend deel van de maatschappij zal hen daar dankbaar voor zijn.
Week 1 / 02.01 – 08.01
Het jaar opende met een aanslag in Istanbul waarin een Belg van Turkse origine sterft. Het ontketende de zoveelste golf van racistische comments in de sociale media. De toon van het opiniejaar werd daarnaast ook ingezet door een dubbelinterview met Gillaume van der Stighelen en Maarten Boudry, waarin racisme geminimaliseerd werd en waarin gesteld werd dat “we moeten leren incasseren”. Achteraf gezien, profetische woorden. ‘We’ moesten inderdaad heel wat leren incasseren in de volgende weken.
Week 2 / 09.01 – 15.01
Fikry El Azzouzi schrijft een sarcastisch opiniestuk in De Morgen, “Beste medeallochtoon, wees aaibaar, proper en vooral nooit boos” Vincent Van Quickenborne neemt het artikel ernstig en retweet met de boodschap: “That’s the spirit. Niet klagen maar vooruit gaan”. Zijn partijvoorzitster Gwendolyn Rutten vindt het daarenboven nodig om na haar rondvraag bij de Vlaamse onderbuik ‘het grote probleem te benoemen’ dat sommigen in onze samenleving omwille van hun cultuur en/of geloof geen handje willen schudden met het andere geslacht.
Ondertussen roept een leger van twitteractivisten om het hoofd van Dyab Abou Jahjah naar aanleiding van zijn reactie op een aanrijding op een groep Israëlische soldaten. Hij wordt prompt ontslagen als DS-columnist.
Een akkoord wordt bereikt over onderwijshervorming, namelijk dat er zo goed als geen onderwijshervorming zou komen, ten spijt van de grote ongelijkheid tussen bevolkingsgroepen in ons onderwijs. Onderbouwde en degelijke kritiek daarop wordt afgedaan als “egalitaire onzin”.
Week 3 / 16.01 – 22.01
Theo Francken noemt een journaliste die verslag brengt vanuit Calais over erbarmelijke omstandigheden die vluchtelingen moeten doorstaan een “activiste”. Haar zonde, ze noemt hen “vluchtelingen” en beschrijft hun drama. Onderussen geraken echter meerdere wanpraktijken van ons terugkeerbeleid bekend: sommige uitgewezen vluchtelingen zouden meermaals heen en weer meegenomen worden naar Istanbul en kinderen zouden, tegen internationale verdragen in, ook vervoerd zijn geweest in militaire vliegtuigen. Maar behouden verblijf wordt afhankelijk van integratieinspanningen.
Week 4 / 23.01 – 29.01
De opmerkelijk beledigende woorden van Nederlandse Premier Rutte worden overgenomen door Open-VLD partijvoorzitter Gwendolyn Rutten. “Doe normaal of ga weg” is de boodschap en de verwijzingen naar migrantengroepen zijn niet subtiel. In een peiling wordt Theo Francken verkozen tot meest populaire politicus van het land, wat, gezien zijn beleid, op zich een belediging is voor minderheden in ons land. En zijn wetsontwerp rond de verstrenging van de vreemdelingenwet wordt door de bevoegde kamercommissie goedgekeurd.
Week 5 / 30.01 – 05.02
Karel De Gucht spreekt van een groeiend probleem met moslims in ons land in DM. Na cel diversiteitshoofd Jinnih Beels, verhuist ook spijbelambtenaar Najib Chakouh naar Mechelen want “daar wil het stadsbestuur meer doen dan window dressing”.
Week 6 / 06.02 – 12.02
“Het Salafisme rukt op in België” kopte DS aan de hand van een rapport van OCAD. Het bericht is de aansteker van een groot debat over radicalisering dat de toon zet voor het debat rond de vreemdelingenwet – die nu ook zonder veel publiek debat door de kamer wordt goedgekeurd. (http://www.kifkif.be/actua/see-no-evil-hear-no-evil-speak-no-evil) Die wordt immers strenger: mensen die in België geboren zijn maar niet over de Belgische nationaliteit beschikken, mogen voortaan worden gedeporteerd op basis van vermoedens en aanwijzingen van ernstige feiten. Terwijl advies wordt gegeven over de wenselijkheid van meer erkenning voor moskeeën in ons land, wil Liesbeth Homans ondanks positief advies van Justitie die erkenning strenger maken.
Week 7 / 13.02 – 19.02
Een weekje pauze omwille van een discussie rond de politieke graaicultuur. Het leidt op geen enkel moment tot een bredere discussie over waarden en normen.
Week 8 / 20.02 – 26.02
Vlaams parlementslid Axel Ronse (N-VA) noemt het voorstel van UNIA om sommige vacatures te voorzien als enkel voor vrouwen “discriminatie”. Maar wanneer Elke Sleurs ontslag neemt als staatssecretaris voor gelijke kansen, vindt N-VA het “logisch” dat een vrouw haar opvolgster zou moeten zijn. Kersverse staatssecretaris Zuhal Demir zet meteen de toon van haar beleid met een aanval op UNIA. Ook Homans spreekt van een centrum voor “klagende allochtonen”. Factchecking zou dit later terechtwijzen.
Ondertussen wordt politiecommisaris Jinnih Beels na haar verhuis vanuit Antwerpen ook in Mechelen geconfronteerd met openlijk racisme: een meme wordt gemaakt met haar foto en de boodschap “En waarom zou ik je een hand geven? Jou (sic) kleur staat me niet aan.”
Week 9 / 27.02 – 05.03
Ondanks advies van De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) om praktijktests in te voeren bij overheidsjobs omdat de Vlaamse overheid haar voorbeeldfunctie inzake diversiteit niet waarmaakt, blijft Liesbeth Homans geen voorstander van die maatregel. Er volgt weinig verdere discussie over terwijl de UNIA-rel wel blijft aanhouden: N-VA pleit voor een Vlaams UNIA omdat “Franstaligen” het probleem zouden zijn. Het Vlaamse gelijkekansenbeleid zou namelijk de focus op “emancipatie” willen leggen in plaats van “racisme”.
Week 10 / 06.03 – 12.03
Terwijl ouders overal in het land dagenlang aanschuiven voor een plaats in een school, beschuldigt onderwijsminister Hilde Crevits “allochtone ouders” van gebrek aan engagement. Een paar dagen later noemt ze haar uitspraken “geen verwijt, maar een uitgestoken hand”.
In een poging om legitimering te krijgen, herformuleert opiniemaker Maarten Boudry voor de zoveelste keer zijn anti-islamitisch pleidooi, deze keer in de vorm van oproep tot ex-moslims om even anti-islamitische uitspraken te doen als een aantal van zijn anti-islamitische helden. Ex-verlichtingsfilosofen worden dan weer niet uitgenodigd op zijn conferentie rond ‘afvalligheid’.
Week 11 / 13.03 – 19.03
Peter De Roover, Sarah Smeyers, Etienne Vermeersch en Jean-Marie Dedecker (onder vele anderen!) houden zich heel de week bezig met een aanval op mensen met een dubbele nationaliteit. De Roover vindt het een vergissing. Smeyers wil dat enkel wie geboren is uit twee ouders met Belgische nationaliteit nog bij geboorte Belg kan worden, de anderen zullen op een test moeten slagen. Vermeersch en Dedecker doen vooral aan nattevingerwerk over de betekenis ervan en een vermoedelijk verbonden gebrek aan loyaliteit.
Ondertussen mag Zuhal Demir in een interview in De Tijd uitgebreid over moslims veralgemenen. Tot haar vreugde beslist het Europese Hof van Justitie ook dat religieuze kentekens verbannen in zichtbare werkcontexten geen discriminatie betekent. Nederlandse acteur Nasrdin Dchar reageert kordaat op twitter: “Ze3ma het vrije westen”.
Week 12 / 20.03 – 26.03
Gore berichten uit een Whatsappgroep van politieagenten raken bekend. Ze staan niet alleen bol van racistische uitspraken, er wordt ook veel beschreven dat op folterpraktijken lijkt. (Eentje om te onthouden bijvoorbeeld: “Leeft die jongen nog?”). Vanuit zijn nog hogere machtspositie noemt Theo Francken Artsen Zonder Grenzen mensensmokkelaars. Hij wordt niet vervolgd voor laster of eerroof. Dat is anders bij Eddy Desmet die wel aangeklaagd werd door N-VA’ers uit Ronse en vervolgens vervolgd werd omwille van gelijkaardige uitspraken over de N-VA.
Ondertussen spreekt opiniemaker Mark Elchardus harde taal over multiculturaliteitin DM “Jongeren die met de cultuurverschillen toch niet kunnen leven, die zich in België niet meer thuis voelen, helpen bij duurzame hervestiging in hun landen van herkomst”. Voel je thuis of rot op, dus. Dat impliceert dat hij spreekt over jongeren met migratieachtergrond. Over jongeren zonder migratieachtergrond die het moeilijk hebben met diversiteit of zich niet (meer) thuis voelen in België spreekt hij zich niet uit.
Vlaams Minister van Gelijke Kansen Liesbeth Homans valt deze week ook een antiracistisch video aanwaarin het effect van racisme op kinderen zichtbaar wordt gemaakt. Ze haalt aan dat ‘allochtonen’ volgens “sommige onderzoekers” racistischer zijn dan ‘autochtonen’.
Zuhal Demir valt op haar beurt nog eens UNIA aanomwille van een artistiek project van schrijfster en UNIA-juriste Rachida Lamrabet waarin ze het boerkaverbod bekritiseert.
Tot slot stelt Burgemeester Bart De Wever een incident op de Antwerpse Meir snel voor als terrorisme, ondanks negatief advies van het Federaal parket. Het gevoel geven dat Antwerpen een doelwit is was blijkbaar interessanter dan de veiligheid van de Antwerpenaren.
In de marge van alle berichgeving, kan men ook lezen dat Gentse praktijktests ondertussen aantonen dat mensen van allochtone origine 30 procent minder kans maken op een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek. Hoewel ook het platform Praktijktesten Nu een campagne lanceerde om dergelijke kwesties aan te kaarten, leidt het op geen enkel moment tot een storm van opiniestukken.
Week 13 / 27.03 – 02.04
Vlaamse diversiteitsambtenaar Alona Lyubayeva werd ontslagen. Behalve een afrekening voor een ‘té’ kritische houding, wordt er geen andere verklaring voor gegeven.
Er wordt ook een algemeen verbod op onverdoofd slachten aangekondigd. De overheid spreekt van een historisch akkoord, maar zowel de moslim als de joodse gemeenschappen verwerpen het akkoord onmiddellijk. Het is dus de vraag met wie de Vlaamse overheid een akkoord bereikt heeft, behalve met zichzelf. Ondertussen blijft het onverdoofd slachten van herten, everzwijnen en hazen onaangetast tijdens het jachtseizoen.
Het einde van het eerste kwartaal en het begin van het volgende belooft niet onmiddellijk beterschap. Na het ontslag van Abou Jahjah, De Smet en Lyubayeva volgt nu ook het ontslag van Rachida Lamrabet. Dit lijkt een nasleep van Zuhal Demir’s aanvallen op UNIA. Maar zowel UNIA als Demir beweren dat het ontslag daar niks mee te maken heeft.
De beweegredenen
Wat zijn nu de beweegredenen achter dit alles? Dat zijn er veel. De indruk geven dat men krachtdadiger is dan extreemrechts is er minstens één van. Of dat overeenkomt met het beleid is niet eens belangrijk, want het discours heeft al een dramatisch effect op het leven van zowel de geviseerden als de mensen die daar niet door getroffen worden. Hieronder schuilen zowel electorale redenen als een nobele doelstelling: extreemrechts tegenhouden – zij het door hun discours en houding grotendeels over te nemen.
Ook als afleiding werken dergelijke aanvallen natuurlijk goed. Wanneer tegenvallende armoedecijfers, buitenproportionele verrijking van politici of onrealistische financiën om aandacht vragen, komt zelfs een onhaalbaar pleidooi (zoals het afschaffen van de dubbele nationaliteit) van pas.
Mensen van allochtone origine of met migratieachtergrond, religieuze, etnisch-culturele en zelfs zogenaamd raciale minderheden, asielzoekers en andere migranten worden dagelijks op een of andere manier beledigd en aangevallen door burgemeesters, ministers, staatssecretarissen, journalisten, opiniemakers, filosofen, leerling tovenaars, partijvoorzitters en stagiaires, politieagenten en andere autoriteiten, leerkrachten en/of directeurs, verhuurders en werkgevers, rechters, filmmakers, schrijvers en recensenten, kunstenaars en anderen. Niet omwille van iets dat ze gedaan hebben, maar omwille van wie ze zijn.
Wordt u niet geviseerd door een of andere pestmaatregel of groepsbelediging, vanuit een van de vele instanties die uw stad, Vlaanderen, België of Europa vertegenwoordigen, dan proficiat: u hoort bij een geprivilegieerde groep die door het huidige bestuur niet wordt aangevallen. Maar zolang u daar niets rond onderneemt, zij het omdat u daar geen slachtoffer van bent of daar werkelijk mee instemt, zal de kloof tussen bevolkingsgroepen alleen maar groter worden. En vroeg of laat, zal u er zelf ook iets van merken.
