Jan Blommaert: “We moeten de relatief kleine groep mensen die écht geïnformeerd wil worden, blijven voeden met informatie, argumenten en kritische techniek. Dat is goed voor onze democratie.”
In zijn nieuw boek maakt ex-vrijmetselaar, antropoloog en politiek essayist Jan Blommaert komaf met het idee dat links zowel het debat als het beleid omtrent diversiteit domineert. “Integendeel, het is de rechtse kerk die sinds twee decennia de contouren van het integratiedebat bepaalt.”
De linkse kerk, een verzamelnaam die geen enkel links denkend persoon graag hoort, zou bestaan uit wereldvreemde mensen. Ze willen enkel anderen om de tuin leiden met hun ideologische concepten en bazelen er maar op los. En dus moet er niet ingegaan worden op argumenten die voortspruiten uit die linkse hoek. Dat is het motief dat zich volgens Jan Blommaert diep heeft genesteld in het publieke debat over diversiteit. Maar Blommaert, zelf uitgesproken links, weigert daar mee akkoord te gaan. In zijn nieuwe boek ‘Links van de kerk. De linkerzijde en de multiculturele samenleving’ gaat hij in de tegenaanval. Blommaert neemt al meer dan twintig jaar deel aan het publieke debat over de multiculturele samenleving in België en daarbuiten. Ondertussen is hij een sterk bekritiseerde, gevestigde waarde. Hij publiceerde verschillende essays en boeken, waaronder ‘Het Belgische Migrantendebat’ en ‘Van Blok tot Bouwsteen’. In 1993 kreeg hij de Arkprijs van het Vrije Woord voor zijn bijdragen over het migrantenvraagstuk.
Rechtse Kerk
“De linkse standpunten die men zo graag alle mogelijke macht en impact toeschrijft, zijn in werkelijkheid voetnoten en franjes in de grote debatten. Een nauwelijks hoorbaar gemurmel in een groot kabaal dat door rechts werd gedomineerd. Er is dus geen linkse, maar wel een rechtse kerk.” Naar Blommaerts eigen ervaring lijken alle linkse standpunten volstrekt marginaal in de debatten die er echt toe doen. En dan bedoelt hij niet alleen het multiculturele debat. Ook op het vlak van democratie, veiligheid en economie, is het volgens Blommaert steeds de rechtse kerk die het debat domineert. “Als respons op de economische crisis zouden er meer publieke investeringen moeten komen”, schrijft Blommaert. “Meer geld voor zaken die op middellange termijn de economie duurzaam versterken, zoals onderwijs, infrastructuur en hernieuwbare grondstoffen. Maar daar is geen sprake van. Bezuinigingen in precies die sectoren, en een terugdringen van het sociale vangnet is wat we krijgen. En ieder tegenargument wordt afgedaan als ongeïnformeerd, populistisch, naïef, dom en onbespreekbaar. En dit door mensen wier centrale economische uitgangspunten precies door de crisis van 2008 volkomen failliet zijn gegaan.”
Politieke verlichting
Het idee van een linkse kerk is volgens Blommaert al lang voorbij gestreefd. “Het vroege debat werd inderdaad bepaald door stemmen van de linkerzijde. Vakbondsmensen en welzijnswerkers, aangevuld met slechts een handvol wetenschappers. Niet de linkse hoogopgeleide elite waarover men het nu zo graag over heeft. Vroeger legden zij nog sterk de klemtoon op kansarmoede en sociaal-economische achterstelling. Maar vanaf de vroege jaren tachtig kregen ze af te rekenen met een steeds luider schreeuwende tegenpartij van racistisch rechts.” In zijn boek beschrijft Blommaert uitgebreid die jaren tachtig. Hij ziet ze als een keerpunt waarna links helemaal verdeeld achterbleef. De val van het Oostblok, de opkomst van het Vlaams Blok en de daaruit volgende roep naar politieke vernieuwing zorgen er voor dat links zijn organisatie verloor. En rechts, met liberaal Guy Verhofstadt op kop, nam de hegemonie definitief over. Links schoof in het migrantendebat snel naar rechts, rechts naar extreem-rechts. Liberalen, de historische vertegenwoordigers van de politieke Verlichting, schreeuwden om de beperking van de vrijheid van migranten, het verbod op de hoofddoek, strakkere controle op de geloofsbeleving van moslims, verhoogde surveillantie in migrantenwijken en ga maar door. Dat ze daarmee hun grote Liberale Vrijheden opgeven lijken ze niet te merken. En dat ze daarmee onze democratie bepaald moeilijk uitlegbaar maken aan, bijvoorbeeld, nieuwkomers of mensen die met een systeem zoals het onze niet gediend zijn, ook dat lijken ze niet te beseffen.
De tegenpartij “Geheel in de lijn van het debat is het zeer onwaarschijnlijk dat ik met mijn stelling iemand van de tegenpartij zal overtuigen. Ik ben immers links, en dus zal mijn argumentatie door de tegenpartij meteen als een apologie worden gezien en van de hand worden gewezen.” Zoals hij het zelf schreef en verwachtte, is het ook al geschied. Op de website van het Vlaams Belang staat al een reactie op zijn nieuwe boek te lezen. In de tekst vinden we woorden als “de Blommaert-onzin” of “hij bazelt maar wat” en “holle praatjes”. Ook de slotzin is duidelijk: “Laten we het dus toch maar op de linkse kerk houden, ook al ontkent Blommaert hardnekkig het bestaan.” Met zijn boek zal hij dus weinig rechtse zieltjes veroveren. Het wordt hem globaal gezien zelfs niet in dank afgenomen. Waarom dan toch zijn omstreden boek publiceren en gratis via de website van Kif Kif (een Belgische non-profitorganisatie die strijdt tegen ongelijkheid en racisme) verspreiden? “Voor het algemeen belang”, schrijft Blommaert. “We moeten de relatief kleine groep mensen die écht geïnformeerd wil worden, blijven voeden met informatie, argumenten en kritische techniek. Dat is goed voor onze democratie.”
