De 58-jarige schoonmaakster Khadija valt na een lange werkdag in slaap op de laatste metro en schrikt wakker op de eindhalte, ver van huis. Haar zoon neemt niet op en geld voor een taxi heeft ze niet. Er zit niets anders op dan de lange winterse weg naar huis te voet af te leggen.
Dit klinkt als een premisse van een zenuwslopende film, maar Bas Devos kiest eerder voor een stille en observerende stijl die door de subtiele spanning tot het einde blijft boeien. Midden in de nacht doorkruist Khadija zo half Brussel, van de verste buitenring langzaam terug de stad in. Onderweg ontmoet ze verschillende mensen zoals verpleegsters, politieagenten, een bewaker van een winkelcentrum en een winkelbediende. Allemaal essentiële werkers die Brussel tijdens de nacht draaiende houden.
De mensen die ze tijdens haar reis tegenkomt, behandelen Khadija allemaal met een mix van behoedzaamheid en vriendelijkheid die zoveel ontmoetingen met vreemden definieert
Khadija is de goedheid zelve wanneer ze tijdens haar tocht voor een niet reagerende dakloze de ziekenwagen belt. De mensen die ze tijdens haar reis tegenkomt, behandelen Khadija allemaal met een mix van behoedzaamheid en vriendelijkheid die zoveel ontmoetingen met vreemden definieert. Allemaal helpen ze Khadija een beetje verder op weg naar huis, maar ook zij voelt zich genoodzaakt haar medemens te helpen - al is het maar met een luisterend oor en een bemoedigend woord.
Tussen twee werelden in
De meest ontroerende ontmoeting is wanneer Khadija, die op het punt staat thuis te komen, de romantische interactie van haar 17-jarige dochter met een vriend midden in de nacht op straat bespioneert. Hoewel we maar een glimp van het leven van Khadija’s dochter opvangen, komt ze nogmaals in de eindscène in beeld waar ze – omringd door een strand en palmbomen – samen met haar vrienden naar het tropische water rent.
Deze slotscène is een verwijzing naar een affiche dat Khadija in het begin van haar tocht tegenkomt, waarop staat ‘Get Lost’ om zo reclame te maken voor een tropische vakantie. Dit korte moment blijft doorheen de film in de achtergrond sudderen. Het lijkt erop dat Devos zodoende de aandacht vestigt tussen het leven van de eerste en tweede generatie vrouwelijke immigranten. De vrouwen van de eerste generatie leven vaak tussen twee werelden in: enerzijds hun land van herkomst en anderzijds België waar hun kinderen zijn opgegroeid. Zo legt Devos de nadruk op een onderbelicht en ondervertegenwoordigde generatie.
De film focust niet zozeer op dialoog, een sterke verhaallijn of karakterontwikkeling, maar eerder op menselijkheid, waardigheid en interactie
Onopvallend of beter gezegd als een ghost – zoals de titel aangeeft – dwaalt Khadija door de straten van Brussel waar ze omkijkt naar het ongeziene. Ze is een gesluierde vrouw in de hoofdrol van een westerse film, het zou je eigenlijk niet mogen opvallen, maar komt niet vaak voor. Gemaakt op 16mm film en met een 4:3 beeldverhouding, volgt de kijker zodoende Khadija als een schaduw door de minst verleidelijke plekken van Brussel. De prachtige stilistische cinematografie, bestaande uit een zeer trage minimalistische stijl met lange statische shots en strakke compositie past bij de nachtelijke sfeer van de film.
Door middel van het road movie-genre tijdens één Brusselse nacht, kiest Devos ervoor om zich te focussen op de tocht van één personage en de interacties die ze onderweg heeft. Het laat een andere kant van Brussel zien dan de grote, drukke metropool. Zo focust de film niet zozeer op dialoog, een sterke verhaallijn of karakterontwikkeling, maar eerder op menselijkheid, waardigheid en interactie. Het resultaat is een authentieke film die de warmte en goedheid van de mens laat zien.
Ghost Tropic is via video on demand te bekijken bij distributeur Avila. Je vindt de film hier.
Over de auteur:
Uma Van Overberghe studeerde Filmstudies en Visuele Cultuur aan de Universiteit Antwerpen en werkte bij Film Fest Gent. Ze recenseert films voor Kif Kif.
