Met extreemrechts op recordhoogte in de peilingen is het extra belangrijk dat de klimaatbeweging en de antiracismebeweging de krachten bundelen om te strijden voor een toekomst waar iedereen op een goede manier kan leven. Dat noemen we klimaatrechtvaardigheid.
Wat is klimaatracisme?
De klimaatcrisis en racisme worden veroorzaakt door hetzelfde economische systeem. Dat systeem heeft zijn oorsprong in de koloniale periode, en is erop gericht om mensen en de aarde uit te buiten om zoveel mogelijk geld te verdienen voor een kleine groep rijke mensen. En hoewel de klimaatcrisis iedereen raakt, treft die mensen van kleur wereldwijd het hardst. Dat noemen we klimaatracisme.
Racisme en de ecologische crisis hebben namelijk een gemeenschappelijke oorzaak: een (neo)koloniaal kapitalistisch systeem dat zowel mensen als de planeet uitbuit om winst te maken. De Congolees-Belgische auteur Sibo Kanobana stelt in het boek Omgroei dat in beide gevallen op dezelfde manier uitbuiting wordt verantwoord: “Het is telkens het legitiem maken of het normaal maken van die uitbuiting.” Het is dan ook geen toeval dat dezelfde (extreem)rechtse partijen die racisme niet willen aanpakken, ook geen voorstander zijn van ambitieus klimaatbeleid.
De afgelopen jaren zijn er belangrijke stappen gezet om de krachten te bundelen binnen de klimaatbeweging en de antiracismebeweging. Zo werken Extinction Rebellion en Kick Out Zwarte Piet samen om een einde te maken aan de koloniale zwarte piet-traditie, en was er bij de afgelopen klimaatmars in Brussel ook aandacht voor de genocide die momenteel plaatsvindt in Palestina. Deze bundeling van krachten biedt ook hoop, of zoals Jamaicaans-Britse activiste Mikaela Loach schrijft: “Klimaatrechtvaardigheid laat ons zien dat het aanpakken van de klimaatcrisis ons ook allemaal kan bevrijden.”
Opinie, poëzie en kortverhaal
Het is dus hoog tijd dat antiracistische perspectieven op de klimaatcrisis meer aandacht krijgen in het maatschappelijk debat. Dat kan op verschillende manieren. In de categorie opinie kun je je mening op een heldere en feitelijke manier uiteenzetten. Daarnaast zijn er ook twee categorieën met ruimte voor fictie: dichters kunnen hun tekst indienen in de categorie poëzie, en verhalende, al dan niet fictieve teksten kunnen worden ingediend bij het onderdeel kortverhaal.
Volgens de Indiase schrijver Amitav Ghosh is de grote kracht van fictie namelijk ‘het verbeelden van mogelijkheden’, iets dat in het geval van de klimaatcrisis van essentieel belang is: “[Andere] vormen van menselijk bestaan bedenken is precies de uitdaging die de klimaatcrisis voorschotelt”, schreef Ghosh in zijn boek 'Te groot om ons voor te stellen'.
Tegelijkertijd mogen we niet vergeten dat het op dit moment vooral Inheemse bevolkingsgroepen zijn die tonen hoe een gezonde relatie met de aarde eruit ziet. “Inheems worden op een plek betekent voor ons allemaal leven alsof de toekomst van je kinderen er toe doet, voor het land zorgen alsof ons leven, zowel materieel als spiritueel, ervan afhangt”, schrijft Potawomi plantkundige Robin Wall Kimmerer hierover in haar boek 'Een vlecht van heilig gras'.
Deelnemen aan meer dan één van deze drie categorieën is ook mogelijk.
De deadline voor het indienen van de teksten is 18 augustus 2024. Deelnemers die de shortlists halen, krijgen dat op 1 september te horen en ontvangen vrijkaartjes voor het Ecopolis-festival in Kortrijk. Daar zal ook de prijsuitreiking plaatsvinden.
Vind je dit een interessant thema, maar zou je er graag nog wat meer over willen weten? Op 2 juli organiseren we een speciale editie van onze Online Schrijftafels over klimaatracisme. Philsan Osman, activist en auteur van het boek 'Voor wie willen we zorgen?' uit 2021, zal er uitleg geven over klimaatracisme, ecowomanism en de strijd voor een goede toekomst voor iedereen.
Veel schrijfplezier!
Het volledige wedstrijdreglement vind je hier.
Over de auteur:
Stef Arends is eindredacteur bij Kif Kif. Eerder werkte hij drie jaar als journalist bij de vaste redactie van de onderzoekswebsite Apache.be. Hij wil met zijn journalistieke werk opkomen voor mensenrechten en een gelijke samenleving. Stef is te bereiken via [email protected] en +31646950236.
