"Racisme is geen excuus om je eigen verantwoordelijkheid te ontlopen." Dat schrijft Antwerpse schepen Liesbeth Homans (N-VA) in een opgemerkte open brief over discriminatie in haar stad. Net zoals toen ze recent stelde dat racisme relatief is, krijgt ze meteen de wind van voren.
Homans' brief is een antwoord op een gelijkaardige brief van Kif Kif-activiste Samira Azabar. Die stelde het racisme waar ze in Antwerpen aan blootgesteld wordt aan de kaak.
"Ik ben aangevallen op straat. Weggestuurd van een terras. Uitgescholden en vernederd omdat ik moslima ben", schrijft Azabar. "Ik ben het beu dat ik me niet langer thuis voel in mijn stad. Dat ik me op den duur afvraag of dit nog België is. Waar ik in de onderdrukking word geduwd door een grote groep mensen. En het doet pijn om het te zeggen, maar het gaat maar al te vaak om witte Belgen. Autochtonen. Ik walg van mezelf dat ik zoiets zeg."
Azabar antwoordde op haar beurt weer op een brief van VRT-journalist Riadh Bahri, die als homoseksuele allochtoon zijn eigen onverdraagzaamheid voelt groeien in Brussel. "Ik word rechtser in mijn hoofd. De tolerantie en verdraagzaamheid maken plaats voor woede, frustratie, angst en soms zelfs een tikkeltje racisme", schreef hij.
'Probleem in onze stad'
In haar brief stelt Homans, de Antwerpse schepen van Sociale Zaken, Wonen, Inburgering en Diversiteit, dat Azabars voorbeelden van openlijk racisme haar diep raken. Maar net zo goed walgt ze ervan dat homo's of blonde meisjes op straat worden lastiggevallen op straat. "Racisme, ongeacht of ze nu uitgaat van allochtonen of autochtonen, is een probleem in onze stad."
"Racisme bestrijd je niet alleen door er naar te wijzen en 'schande' te roepen", stelt Homans. "Ja, er zijn bazen die personeel weigeren omwille van hun achternaam. Dat valt niet goed te praten. Er zijn er echter veel meer die vruchteloos op zoek zijn naar gekwalificeerd personeel, maar het niet vinden. Laat staan dat ze zich zorgen maken om iemands afkomst."
Homans schrijft dat 87 procent van de leefloners in Antwerpen geen Nederlands kennen. "Ze vormen ook een overgrote vertegenwoordiging in sociale woningen. Vaak ten koste van senioren die, ondanks een leven lang te hebben bijgedragen, op ellenlange wachtlijsten belanden."
Ook in de gevangenissen "zijn sommige nationaliteiten disproportioneel aanwezig", schrijft Homans. "Dat zijn feiten die racisme in de hand werken. Daar kunnen we niet onderuit."
Kansen grijpen
"Het beleid dat ik als schepen wil voeren, is er één dat de potgrond van het racisme wegneemt", besluit Homans. Wat dat betreft, stelt ze dat de huidige Antwerpse coalitie het grootste budget ooit heeft uitgetrokken voor lessen Nederlands en inburgeringstrajecten. De politiek moet mensen tweede en derde kansen beiden, vindt ze.
"Maar mensen hebben ook de plicht om die met twee handen vast te grijpen en zichzelf een beter leven te garanderen. Dat is de enige manier om racisme bij de wortel aan te pakken en het alle argumenten te ontnemen", vindt Homans. "Want belangrijker dan wat racisme is, is wat het niet is: een excuus om de eigen verantwoordelijkheid te ontlopen. Een schild waarachter mensen zich kunnen wentelen in een slachtofferrol."
'Blaming the victim'
Samira Azabar reageerde nog niet. Op haar Facebookpagina uiten een aantal lezers alvast wel hun ontevredenheid over Homans' brief. Homans negeert de machtsverhoudingen die minderheden in de verdrukking houden en geeft de schuld aan het slachtoffer, reageert één allochtone vrouw. "Voor degenen die nog dachten dat N-VA ooit racisme wil bestrijden, Homans is duidelijk: dat zal niet gebeuren", schrijft een andere.
In dezelfde lijn reageert Ico Maly, cultuurwetenschapper op de Universiteit van Tilburg en coördinator bij Kif Kif, dat de brief van Homans op zijn website publiceerde. Hij verwijt Homans dat ze racisme alweer als iets relatiefs voorstelt. Dat deed ze ook afgelopen zomer in een interview met De Standaard dat toen aardig wat stof deed opwaaien.
"Voor racismebestrijding moet je niet bij N-VA zijn", stelt Maly. "Racisme, als het al erkend wordt door deze partij, wordt niet begrepen als een dominante ideologie die structureel verankerd zit in onze samenleving met alle uiterst nefaste effecten van dien, maar als iets uitzonderlijks dat getriggerd wordt door de slachtoffers zelf. Niet racisme moet bestreden worden, maar de slachtoffers moeten inspanningen leveren. Dat mechanisme is gekend, het heet 'blaming the victim'."
>>> Dit stuk verscheen vandaag op de website van Knack
