Maatschappelijk werker als communicator van een superdiverse samenleving

[English version below]

Het Intensief Programma Sociaal Werk en Duurzaamheid (IP SOS) 2013 Antwerpen, was een tien dagen durend programma dat werd gecoördineerd door Jurgen Basstanie en Katrien Verelst (docenten in Sociaal werk op Thomas More, campus Geel). Studenten Sociaal werk uit België, Tsjechië, Finland, Duitsland, Litouwen, Spanje en het Verenigd Koninkrijk werden in Antwerpen uitgenodigd om samen rond een vraag te werken: Hoe kunnen maatschappelijk werkers nieuwe duurzame levensmethodes promoten en agenten van verandering worden?

In dit artikel presenteren we de voorwaarden van diversiteit en super diversiteit. We analyseren hoe communicatie een invloed kan hebben op een diverse maatschappij. We willen ook onderzoeken hoe we sociaal en maatschappelijk werk kunnen gebruiken als een hulpmiddel dat kan zorgen voor een evenwichtige en diverse maatschappij.

Sleutelwoorden

Diversiteit is een mozaïek van verschillende mensen die leven in een maatschappij. De verschillen en overeenkomsten tussen mensen van de samenleving kunnen weergegeven worden in verschillende dimensies. Voorbeelden hiervan zijn talen, nationaliteiten, geslacht, seksuele geaardheid, culturen en religieuze overtuigingen. Men moet ook rekening houden met de verschillende normen en waarden en de socio-economische status die hun plaats weergeeft in de samenleving. (www.charta-der-vielfalt, 24.03.2013).

Dit artikel onderzoekt de dimensies van verschillende nationaliteiten in een maatschappij en stelt de ideeën over diversiteit en opkomende theorieën van superdiversiteit op orde. Migratie is een problematiek die ons allen aangaat aangezien onze wereld onderling verbonden is. In Antwerpen bijvoorbeeld, zijn er veel verschillende nationaliteiten en culturen die hun eigen gebieden hebben afgebakend in de stad en zo kleine gemeenschappen op zich vormen. Tijdens de rondleiding “ Antwerpen averechts” bleek dat de kleine gemeenschappen gebaseerd zijn op etnische roots. Na deze rondleiding werd duidelijk dat diversiteit wordt veroorzaakt door een ononderbroken migratiepatroon van dat van voorgaande en toekomstige generaties.

Superdiversiteit is een academische term die “een bepaalde complexiteit benadrukt en die alles overtreft wat voorheen gezien is in welke samenleving dan ook.” (Vertovec 2007, www.mmg.mpg.de) Superdiversiteit kan gezien worden als “een spreiding van diversiteit door de veranderingen in migratiepatronen wereldwijd” (Blommaert 2013, p.1). Dankzij deze definitie kunnen de veranderingen in de 21ste eeuw als een dynamisch proces worden bekeken dat de gehele samenleving beïnvloedt.

Volgens Ico Maly van Kif Kif helpt dit nieuwe begrip binnen diversiteit ook de snelle veranderingen in onze maatschappij te definiëren. Superdiversiteit als term legt de ongekende vormen van sociale en culturele verscheidenheid uit. Massamigraties liggen aan de oorsprong van deze term, bijvoorbeeld New York (150 verschillende nationaliteiten), Antwerpen (164 verschillende nationaliteiten) en Londen (189 verschillende nationaliteiten). Binnen deze steden zijn de verschillende identiteiten en achtergronden meer en meer zichtbaar en worden relaties gevormd tussen verschillende gemeenschappen. (http://www.spottedbylocals.com/blog/cosmopolitan-race-most-nationalitie…)

Superdiversiteit als concept wordt gelinkt aan duurzaamheid omdat snelle communicatieontwikkelingen en de aanwezigheid van een groot aantal verschillende nationaliteiten binnen een gastland, nieuwe sociale omgevingen vormen. Nieuwe vormen van communicatie zoals het internet onthullen de complexiteit van superdiversiteit als een proces dat mogelijkerwijs verklaart waarom onze samenleving op dit moment zo onderhevig is aan veranderingen. Voor de meeste mensen en overheden is het concept ‘superdiversiteit’ dan ook vrij nieuw. Het huidige immigratiebeleid en de huidige integratieprocedures houden geen rekening met de gewijzigde maatschappij waardoor begrijpen welke rol superdiversiteit speelt in onze nieuwe sociale omgeving moeilijk is. Dit artikel focust op de problematiek integratie gebaseerd op communicatie.

Integratie is een dubbel proces waarbij zowel individuen als groepen betrokken zijn. Immigranten moeten aangemoedigd worden te integreren in de maatschappij, en de maatschappij moet gestimuleerd worden voldoende middelen ter beschikking te stellen opdat deze integratie succesvol kan verlopen. Integratie kan enkel slagen wanneer de verschillende culturele en nationale eigenheden of geloofsovertuigingen van de migranten worden gerespecteerd en de migranten voldoende middelen krijgen om aan alle aspecten van de gastmaatschappij deel te nemen. (Walter 2006, www.aric.de).

Momenteel zijn er enorm veel immigranten aanwezig in verschillende gastlanden. Antwerpen is een perfect voorbeeld van een superdiverse samenleving wegens haar groot aantal verschillende nationaliteiten. Een superdiverse stad zal zowel opportuniteiten als problemen veroorzaken. Zo heeft DE8, het Antwerps integratiecentrum, geprobeerd verschillende projecten te organiseren waaronder een ‘burenbarbecue’ waar mensen elkaar konden leren kennen en ook konden leren van elkaar. Jammer genoeg, zorgde een gebrek aan communicatie tussen de verschillende etnische groepen voor veel problemen.

Toch erkent David de Vaal van DE8, de voordelen van een superdiverse samenleving. Deze is voor hem een uitstekende gelegenheid om verschillende culturen en tradities te leren kennen wat innoverend en inspirerend kan werken.

De maatschappelijk werker moet de communicatie tussen verschillende nationaliteiten en culturele groepen faciliteren. Hij of zij streeft naar een superdiverse samenleving waar integratie geen probleem vormt en iedereen welkom is. Deze opdracht is de grootste uitdaging in deze sector.

Uitdagingen

Zonder communicatie is een duurzame diverse of superdiverse samenleving niet mogelijk. Voor beide vormen blijven er uitdagingen bestaan, maar aan een superdiverse samenleving zijn wel meer voordelen verbonden. Superdiversiteit biedt een bredere waaier aan sociale activiteiten door een gevarieerder uitgaansaanbod en een grotere hoeveelheid informatie die kan worden uitgewisseld. Toch kan een grotere heterogeniteit ook voor moeilijkheden zorgen. Mensen zullen met verschillende culturen moeten communiceren en sommigen zullen zich daar niet goed bij voelen.

Homogene groepen zoals getto’s, binnen een superdiversiteit brengen hun eigen voor- en nadelen met zich mee. Conflicten binnen een homogene groep zijn makkelijk zichtbaar waardoor de instanties kunnen ingrijpen voor een dergelijk conflict escaleert. Maar homogene groepen zijn ook vaker het slachtoffer van gentrificatie. Gentrificatie houdt in dat de arme bewoners van een buurt plaats moeten ruimen voor een rijkere klasse burgers. De cohesie en netwerken tussen buurtbewoners worden hierbij verwoest waardoor sociale onrust en sociale uitsluiting zeer waarschijnlijk worden. Sociale onrust en sociale uitsluiting vormen een groeiend probleem in de huidige diverse maatschappij.

Net omdat mensen binnen een superdiversiteit gedwongen worden om met zowel individuen als groepen te communiceren, moet de maatschappelijk werker deze communicatie zoveel mogelijk faciliteren. De internationale definitie van Sociaal werk zegt dat “Sociaal werk tussenbeide komt daar waar mensen communiceren met hun omgeving”. (ISWF 2012)

Sociaal werkers moeten tools creëren voor vrijwilligerswerk en andere diensten aan de gemeenschap om beter met verschillende groepen mensen te communiceren. Ook moet de maatschappelijk werker het samenkomen en samenwerken van de gemeenschap bevorderen. Deze ‘groepsinspanningen’ kunnen de economie, het milieu en zelfs de politici van een maatschappij beïnvloeden. Deze groepsinspanningen zijn zo veel efficiënter dan individuele inspanningen. Verder moet de sociaal werker ook kunnen inspelen op de nieuwe media. Net zoals andere, niet-gouvernementele organisaties, moet de nieuwe maatschappelijk werker het internet gebruiken om mensen te sensibiliseren voor bepaalde problematieken en om vorm te geven aan de publieke opinie.

Maatschappelijk werkers moeten ook ingrijpen op politiek niveau, bijvoorbeeld door een aanhoudende pleiter te zijn voor de menselijke noden en rechten waarover politici beslissen. Wanneer verandering nodig is, moet de sociaal werker de politici juist informeren zodat er een beleid op punt kan worden gesteld dat leidt naar een duurzamere samenleving. Ook moet hij of zij handig gebruik kunnen maken van de nieuwe westerse tools en technologieën en moet hij of zij burgers inspireren actief bij te dragen tot de maatschappij. Wanneer politici de gevolgen van de crisis ondervinden, is het aan de maatschappelijk werker om hen alternatieven aan te bieden die blijven leiden naar een duurzamere samenleving.

De belangrijkste uitdaging van de sociaal werker van morgen binnen een superdiversiteit is communicatie. Maatschappelijk werkers moeten mensen aanmoedigen bij te dragen aan de dialoog in de samenleving en dit op vlak van de gemeenschappen, media en politiek. In de toekomst zal kennis en informatie over een verscheidenheid van culturen voor individuen, politici en maatschappelijk werkers een vereiste zijn.

Conclusie

Het belangrijkste doel van dit artikel was uit te leggen waaruit diversiteit en super diversiteit bestaan, en hoe mensen deel kunnen uitmaken van een superdiverse samenleving. Communicatie was hierbij het sleutelwoord.

Met lezingen, praktijkbezoeken en eigen onderzoek als basis voor dit artikel ontwikkelden wij een nieuw model dat gebruikt kan worden door toekomstige generaties. Wij streven naar een maatschappij waarin alle groepen volgens hun eigen geloof, cultuur kunnen samenleven, een maatschappij die waar alle vormen van racisme, segregatie, uitsluiting en vooroordelen vermeden worden. We willen beleidsmakers motiveren een beleid op te stellen dat wel rekening houdt met de snel veranderende migratiepatronen. Ook proberen we de autochtone bevolking te sensibiliseren zodat de inkomende migrerende bevolking beter aanvaard wordt. Deze boodschap kan best verspreid worden via lokale media. Wij geloven dat een diverse samenleving een rijke samenleving is en dat zij een uitgelezen vormt om elkaar beter te leren kennen.

Bronnen

IFSW (2012) Global standards [electronic version] Retrieved 24.03.2013 from http://ifsw.org/policies/global-standards/. 24.03.2013
Charta der Vielfalt e.V. (2011) Diversity-Dimensionen. [electronic version] Retrieved 24.03.2013 from www.charta-der vielfalt.de/divresity/diversity/dimensionen.html. 24.03.2013
Walter, M. (2006) Ausgewählte Definitionen des Begriffs „Integration”. [electronic version] Retrieved 24.03.2013 from http://www.aric.de/fileadmin/users/PDF/Begriff_integration.pdf. 24.03.2013
Vertrovec, S. (2007) Super-diversity. [electronic version] Retrieved 24.03.2013 from http://www.mmg.mpg.de/research/all-projects/super-diversity/. 24.03.2013
Spotted By Locals. (2013) Experience cities like a local [electronic version] Retrieved 24.03.2013 from http://www.spottedbylocals.com/blog/cosmopolitan-race-most-nationalitie…

>>> Alle artikels van de studenten geschreven tijdens het IP SOS zal u in de komende weken vinden in het dossier IP SOS op Kif Kif  

[English Version] Diversity

In this article we present the terms of diversity and super diversity. We are analysing how communication can have an impact on a diverse society. We will also investigate how to use social work as a tool for a balanced and diverse society.
Keywords

Diversity is a mosaic of different people living in a society. The differences and similarities between people of a society can be viewed in certain dimensions: languages, nationalities, gender, sexual orientation, cultures and religious beliefs. They have different norms, values and socioeconomic status which define their place in society. (cf www.charta-der-vielfalt, 24.03.2013)
In our topic group we decided to work on the dimensions of different nationalities in a community. We currently realized that migration is an issue which affects all of us. For example in Antwerp, Belgium you can see various amounts of nationalities and cultures that live in their own segregated districts forming small communities of their own. During the guided tour “Antwerp averechts” we were able to see the small communities based on ethnic roots. After this guided tour, we made some reflections in our topic group upon which we realized that diversity is a reality caused by the continuous pattern of migration and the generations that follow.

“‘Super-diversity’ is- a term intended to underline a level and kind of complexity surpassing anything previously experienced in a particular society” (Vertovec 2007, www.mmg.mpg.de). This definition allows us to understand the changes in the 21st century for example more fluent and unpredictable migration which is changing society. According to Ico Maly from the institution Kifkif there is a new emerging term of migration; super diversity. This derives from the new forms of mass migration e.g. season migration, labour migration and a lot of moving backwards and forwards. This can be observed in the following cities; New York (150 different nationalities), Antwerp (164 different nationalities) and London (189 different nationalities). Within cities such as this the visibility of different identities and backgrounds is increasing rapidly. (cf. http://www.spottedbylocals.com/blog/cosmopolitan-race-most-nationalitie…)
Super diversity very much relates to sustainability because of new ways of communication and living together. Since the concept is fairly new to most societies, the main problem lays in the policies that control immigration and integration. We chose to focus on the challenge of integration based on communication.
In regards to integration, we understand a two-way process in which individuals and groups are actively involved. That means the immigrants have to be encouraged to integrate in society but the people of the society have to be encouraged integrate them. Integration is successful if the identity of immigrants, religious beliefs, national and cultural background is respected and the immigrants have the best possible arrangements of living conditions and social circumstances in their arriving country. (cf. Walter 2006, www.aric.de).
Currently we have a huge presence of many immigrants in different host countries. As mentioned earlier, Antwerp can be used as an example of a super diverse society since there is high number of nationalities living together in one city. There are many strengths and weaknesses that lay within this situation. David de Vaal, from DE8, spoke about how his institution has tried to make many projects such as a neighbourhood barbecue, in which the different cultures could come together to learn from each other. Projects such as this one have encountered difficulties due to the lack of proper communication within the different ethnic groups. On the other hand, we have realized that there are also opportunities that allow us to exchange knowledge about different ways of living and cultures, which can awaken innovation and creativity.
In our opinion, a social worker should act as a tool to improve better communication between different nationalities and work towards a super diverse society in which everyone is welcome and feels integrated. This outlines the biggest challenges in this field of work.
Challenges
In order to act upon these challenges, we agreed that communication is a key word for making a sustainable diverse or super diverse society. Super diversity could be more beneficial than diversity in a society; however there are challenges with both. One benefit, as mentioned before, is that there is a higher quality of social life as there is more variety this includes; a diverse range of activities, places to go, people to meet, and the availability of information that can be exchanged. One difficulty that could be associated with variety could be that people are expected to interact with different cultures which they may not feel comfortable with.
People are unable to isolate themselves within homogenised groups e.g. the ghettos, that they identify themselves with. Some social tensions are inevitable in a super diverse society. A benefit of this could be that social tensions have to be solved immediately otherwise they could develop beneath the surface of isolated social groups that we could observe in differing models of diversity. A negative example of clash of two different classes of people is phenomena of gentrification – meaning process when poor residents of the neighbourhood are displaced. This also gives new kinds of challenges to social work as people who have spent their lives with people with the same socio-economical status suddenly have to move away, as a result the cohesion and old networks are broken. This leads to a big risk of social unrest and social exclusion which is a rising problem in the diversing communities of today.
It is crucial that social workers enhance communication as in a diverse society people are pushed to communicate amongst individuals and groups. The international definition of social work says „social work intervenes at points where people interact with their environments“ (cf. ISWF 2012). Social workers will have to create tools for community and group work in order to interact with different groups of people. We as social workers have to contribute to the people's ability to get together and cooperate, this was demonstrated by CoopBuro. These alliances can be succesful in influencing economy, environment, society and even politics, this is much more effective in comparison to induvidual efforts.
However, it can be questioned whether individuals are willing to engage. There are non-governmental organizations working on campaigns to shape public opinion, they do this by spreading information about certain issues through the media. Nowadays the influence of the internet and new technology is more powerful, this is an issue that social workers should be aware of and be able to use as a powerful resource to raise public awareness.
Social workers should also intervene at a political level, this can be done by advocating the needs of people the politicians decide about. When there is a need for change, social workers should provide information to politicians in order to make a new policy which could in turn create a more sustainable society. Another role that a social worker should adapt is the ability to encourage people's will to make a difference and to use the tools of civil society western democracies provide. Social workers should also work towards a more sustainable economy by pushing politicians to search for other directions when facing the impact of economic crisis.
So the main challenge of tomorow's social workers that face the problem of diversity would be the ability to comunicate in general, to encourage people to comunicate and contribute to the dialogue in whole society. On the level of communities, media and politics. In future, knowledge on different cultures is crucial for individuals, politicians and of course social workers.
Conclusion
The main goal of our article is to explain what diversity and super diversity contains. We try to make people aware of how they can be a part of a super diverse society. Therefore we use communication as our key word. With all this information our perspective relies on the goal of the social worker to bring local people and politicians together and to make diversity a sustainable concept.
Using all the information from the lectures, visits and other research done by the group we endeavour established a new model for future generations to follow. Our intention is to obtain a community in which all groups amongst the diversity can live together avoiding all types of racism, segregation, exclusion and prejudges. By trying to influence policy makers, we hope to achieve a social change in society because the rapid changes in migration patterns are not up to date with the current policies. We try to increase the consciousness in the locals for a better acceptance of the incoming migrant population. We think the most efficient way of accomplishing this is by influencing the local media by forming campaigns that can spread the message. Thanks to diversity we are able to learn from one another and find a mutual enrichment.

References
IFSW (2012) Global standards [electronic version] Retrieved 24.03.2013 from http://ifsw.org/policies/global-standards/. 24.03.2013
Charta der Vielfalt e.V. (2011) Diversity-Dimensionen. [electronic version] Retrieved 24.03.2013 from www.charta-der vielfalt.de/divresity/diversity/dimensionen.html. 24.03.2013
Walter, M. (2006) Ausgewählte Definitionen des Begriffs „Integration”. [electronic version] Retrieved 24.03.2013 from http://www.aric.de/fileadmin/users/PDF/Begriff_integration.pdf. 24.03.2013
Vertrovec, S. (2007) Super-diversity. [electronic version] Retrieved 24.03.2013 from http://www.mmg.mpg.de/research/all-projects/super-diversity/. 24.03.2013
Spotted By Locals. (2013) Experience cities like a local [electronic version] Retrieved 24.03.2013 from http://www.spottedbylocals.com/blog/cosmopolitan-race-most-nationalitie…