De hashtag #JeSuisCharlie dekt ondertussen verschillende ladingen. Natuurlijk is de aanval een aanslag op de vrije meningsuiting, maar het is meer dan dat. Het is ook een poging om een open oorlog te ontketenen in het hart van Europa, bijvoorbeeld. Opkomen voor vrije meningsuiting kan in deze context evengoed een verdoken manier zijn om verder moslims te stigmatiseren en om te benadrukken hoe 'moeilijk' het intercultureel samenleven toch is.
Oud-Chirovrijwilligster Katrijn Geldof vroeg op de avond van de aanslag op Facebook input voor een gesprek met haar leerlingen. Ze voorzag namelijk dat er vragen zouden komen en wilde er wel op ingaan, maar ze wilde er wel iets zinvols van maken en geen forum bieden voor racistische praat. De conversatie is niet publiek zichtbaar, maar de waardevolle suggesties zijn belangrijk genoeg om verder te verspreiden. Ik neem er hieronder een paar letterlijk over.
- Laat hen eerst rustig vertellen wat zij denken dat er gebeurd is. Het zal sowieso op "alle moslims zijn fanatici" / "je mag niet lachen met de Profeet" uitkomen, dus hier zijn een paar dingen die ik in het verleden al succesvol geprobeerd heb: begin met het beeldverbod correct uit te leggen (je mag geen afbeeldingen maken van mensen, engelen of God, want dan bestaat het risico dat je die gaat vereren). Dat is een religieus gebod, d.w.z. dat bijna alle joden, de helft van de christenen en alle moslims sinds ca. 1000 dat gebod volgen. En dat vind ik al heel belangrijk: de vroegste moslims, die het dichtst bij de profeet stonden, maakten wel afbeeldingen van hem; en in de katholieke en orthodoxe kerken is beelden maken van God en Jezus niet verboden. En dan kan je de vraag stellen: als gelovigen zelf al niet helemaal zeker zijn van hoe ze dat beeldverbod moeten interpreteren, hoe kunnen mensen met een andere levensbeschouwing dat dan doen? Dat is één. Van daaruit kan je eigenlijk gemakkelijk gaan naar: is er zoiets als 'de moslim'? Je zou het voorbeeld kunnen nemen van 'de Belg': Regi is een Belg, Bart De Wever is een Belg, prinses Mathilde is een Belg, Elio Di Rupo is een Belg... Maar zijn alle mensen daarom Limburgs, voor de Vlaamse onafhankelijkheid, tweetalig en van adel, of Italiaans en homo? Nope. Belgen verschillen van elkaar, en moslims verschillen van elkaar. Hopsa. Ook belangrijk is dat je op voorhand zegt 'we spreken vanuit onszelf' (Ik vind... niet 'Alle x zijn'...) en we zijn respectvol.
- Cartoons: http://www.demorgen.be/buitenland/-jesuischarlie-tekenaars-reageren-met… en http://www.buzzfeed.com/ryanhatesthis/heartbreaking-cartoons-from-artis…
- Racisme op school
- Dom Keulen in het donker tegen anti-islambetoging
- Een pleidooi voor een gezond relativeringsvermogen... Veel leerlingen (en bij uitbreiding uiteraard veel mensen) knikken meestal heel hard van 'Jaaaaa, da's belangrijk', als het bijvoorbeeld gaat over Mohammedcartoons. Van dingen die ze zelf erg, choquerend of kwetsend vinden, lijkt relativeren soms bijna 'fout'.
- ik zou vermelden dat de terroristen twee keer winnen: het is 'promo' voor henzelf (kijk eens hoe sterk en gevaarlijk wij zijn als we op klaarlichte dag zo'n aanslag kunnen plegen!) + als moslims het nu moeilijker krijgen door meer racisme en islamofobie worden ze vatbaarder voor radicalisering
- Vecht niet op de voorwaarden van de terroristen
- Majd Khalifeh: "Geen dialoog mogelijk met terroristen" (VRT)
- Je kan bijvoorbeeld uitleggen dat ook in België vrijheid van meningsuiting geen absoluut recht is: je mag bijvoorbeeld niet aanzetten tot racisme of haat; je mag de holocaust niet ontkennen; en je mag geen leugens vertellen over mensen die hen kunnen schaden (dat is laster).
- Wat betekent het recht op 'vrije meningsuiting'? (Amnesty International)
- Wat is volgens u het ergste dat vandaag gebeurd is? - opinie Arne Roels over selectieve verontwaardiging en beperkte nieuwsfocus
Katrijn vroeg ook input in de Facebookgroep 'Onderwijs morgen', en ze kreeg nog wat persoonlijke tips.
- Eventueel ook verschillende getuigenissen verzamelen, er hebben bijvoorbeeld verschillende imans zich ook echt tegen de aanslag uitgesproken. De cartoon is misschien ook bruikbaar: https://twitter.com/DursunAkbel/status/552910884885245952/photo/1
- Een goeie conclusie zou kunnen zijn dat IS en Al Qaeda even representatief zijn voor de moslimwereld als pakweg pedofiele priesters voor de westerse wereld. Ik studeerde een tijdje in Parijs en leerde daar dat Charlie Hebdo door veel Parijzenaars helemaal niet in de smaak viel. Maar om mensen fysiek aan te vallen, al was het maar een dreun verkopen, is totaal disproportioneel, inhumaan en in dit geval zelfs een tactische blunder, getuige de internationale reacties.
- Of je zou misschien ook de leerlingen in een internetklas op zoek kunnen laten gaan naar voorbeelden waar de islam wél een positieve boodschap voortbrengt?
- Ik heb een aantal opiniestukken van het internet geplukt voor mijn lessen Engels morgen, en ga de teksten onder de leerlingen verdelen. Nadat ze de teksten verwerkt hebben (mindmap / samenvatting) en hun conclusies naar voor gebracht, hoop ik op een goed klasgesprek / discussie.
- Tip: Verzamel cartoons hierover en laat ze in kleine groepjes er telkens een van bespreken. Is dit grappig? Waar wordt mee gelachen. Dan rouleren de cartoons. Uiteindelijk in de hele groep discuteren welke de beste was. In categorieën evt.: tekening, tekst, humor, meest cynische, meest trieste. Evt.nog iets over persvrijheid. Cartoons zijn hier uiteraard erg interessant. Het medium wordt zelfreflecterend en de boodschap wordt een bizarre metatekst:de enige en perfecte verdediging tegen het geweld uit de 3D-buitenwereld:de clevere creatieve explosie van sympathie en medeleven.
- En nog wat links:
https://www.facebook.com/AATFrench/posts/10152963177295390
http://theoatmeal.com/comics/religion
http://mic.com/articles/107926/one-tweet-perfectly-sums-up-the-big-prob…
>>> Kif Kif dossier #Charlie Hebdo
