Migranten vaak bij eerste telefonisch contact uitgesloten door verhuurders

Uit onderzoek van de vakgroep Sociologie van de UGent blijkt dat migranten vaak al bij het eerste telefonisch contact worden uitgesloten als kandidaat-huurders van een woning. Enkel een Arabisch-klinkende naam hebben is reeds voldoende om door één op acht verhuurders meteen afgewezen te worden. Voor personen met een Arabisch-klinkende naam en een anderstalig accent bedraagt de discriminatiegraad zelfs één op zes. De daadwerkelijke discriminatie bij latere fasen van de zoektocht naar een huurwoning ligt wellicht nog veel hoger.

Discriminatie wijdverspreid

Aan de hand van telefonische contacten met verhuurders onderzochten Koen Van der Bracht en Bart Van de Putte discriminatie op de Vlaamse huurwoningmarkt. Drie testpersonen telefoneerden met 581 verhuurders van woningen in Antwerpen en Gent met de vraag of ze een afspraak konden krijgen om de huurwoning te bezichtigen. Er werd onderzocht of enerzijds de testpersoon met een anderstalig accent en een buitenlandse naam en anderzijds de testpersoon met enkel een buitenlandse naam anders worden behandeld dan de testpersoon met een Vlaams-klinkende naam in de zoektocht naar een huurwoning. Aangezien enkel het eerste contact met de verhuurders werd onderzocht, en bovendien aan de hand van kandidaat-huurders met een voor verhuurders interessant profiel, is het aannemelijk dat dit onderzoek een minimale schatting van het voorkomen van discriminatie oplevert. Uit het onderzoek blijkt dat discriminatie van etnische minderheden in de huurwoningmarkt reeds van bij het initiële telefonische contact wijdverspreid is.

Zo kregen migranten vaak te horen dat een woning reeds verhuurd was, terwijl dat niet zo was. In andere gevallen werd gevraagd later terug te bellen om te zien of de woning op dat moment nog te huur was, terwijl men intussen wel bezichtigingen organiseerde voor etnische Belgen. Daarenboven werden migranten zelfs bij een positief telefonisch contact ook ongelijk behandeld. Zo informeerde men bij kandidaat-huurders van niet-Belgische origine dubbel zo vaak naar zaken als de werksituatie, het inkomen en de gezinssamenstelling, en zelfs naar de nationaliteit van de kandidaat-huurder en naar een bewijs daarvan. Wanneer we deze ongelijke behandeling optellen bij de directe uitsluiting, dan wordt één op vier personen met een buitenlandse naam en accent ongelijk behandeld en één op vijf personen met enkel een buitenlandse naam.

Discriminatie varieert volgens stad en soort verhuurder

Hoewel aan migranten in het algemeen vaak een afspraak werd geweigerd, zijn er duidelijke verschillen in discriminatie naargelang de verhuurders en de stad waar de woning gevestigd is. Vastgoedmakelaars discrimineerden personen met een buitenlandse naam en accent bij 18.7% van de telefoongesprekken, terwijl dit percentage bij particulieren 14.2% bedraagt. Daarnaast bleek dat in Antwerpen systematisch minder wordt gediscrimineerd dan in Gent: kandidaat-huurders met een buitenlandse naam en accent werden geweigerd voor één op vijf huurwoningen in Gent tegenover één op acht in Antwerpen. Voor de kandidaat-huurders met enkel een buitenlandse naam waren de verhoudingen respectievelijk één op zes en één op tien.

Sociale ongelijkheid en etnische segregatie

Naast de directe nadelen van discriminatie voor de slachtoffers, werkt discriminatie ook sociale ongelijkheid en etnische segregatie in de hand. Discriminatie van etnische minderheden komt immers nog vaker voor bij goedkopere huurwoningen: kandidaat-huurders met een buitenlandse naam en accent worden bij één op vijf woningen met een huurprijs onder €700 uitgesloten, terwijl dit voor woningen boven €700 één op tien is. Hierdoor wordt het voor etnische minderheden met beperkte financiële middelen nog moeilijker om een huurwoning te vinden.

Ook segregatie - het feit dat etnische minderheden oververtegenwoordigd zijn in bepaalde delen van de stad - wordt verder versterkt door discriminatie: in buurten waar amper migranten wonen wordt dubbel zo vaak gediscrimineerd als in buurten met een hoog percentage inwoners van niet-Belgische origine. Bovendien versterken beide invloeden elkaar: migranten die op zoek zijn naar een goedkope woning worden nog meer uitgesloten in buurten waar weinig migranten wonen dan in buurten met veel migranten. Voor migranten die voldoende financiële middelen hebben is het bijgevolg veel eenvoudiger om te verhuizen uit de buurten waar veel migranten wonen. Hierdoor zou op termijn ten gevolge van etnische discriminatie ook de sociaaleconomische segregatie kunnen toenemen: wanneer welgestelde migranten gemakkelijker uit buurten met veel migranten kunnen verhuizen stijgt het aandeel inwoners met beperkte financiële armslag.