Om het met een klassieke dooddoener te stellen: ‘je kan niet met een eskimo trouwen, indien er geen eskimo’s zijn’
Reactie op het opiniestuk ‘Turkse liefde’ kwam nooit alleen maar uit Emirdag
Eens een bepaalde studie naar buiten wordt gebracht, gaat die snel een eigen leven leiden, zeker wanneer het gaat over één van de meest mediagenieke thema’s van vandaag: migratie en integratie. Het boek ‘Migrant zkt toekomst’ werd in De Standaard van woensdag 17 oktober samengevat in één artikel. In hun opiniestuk nemen Annelies Van Hamme en Amal Miri de éénzijdige berichtgeving van dit artikel op de korrel. Eén van de centrale stellingen van het boek is echter dat de huwelijksmigratie daalt voor Turkse en Marokkaanse Gentenaars omwille van verschillende structurele oorzaken.
Partner-Keuze?
Het artikel in De Standaard maakt gewag van Turkse Gentenaars die een partner gaan zoeken in het thuisland. Deze woordkeuze wekt de suggestie dat liefde uitgesloten is en het een eenzijdige keuze betreft van de Turkse Gentenaar. De partner in Turkije lijkt hierbij louter een object te zijn dat zit te wachten om gekozen te worden. In het boek ‘Migrant zkt toekomst’ is daar echter allerminst sprake van. We hanteren het analytische onderscheid tussen de verschillende personen waarmee een Turkse Gentenaar een relatie kan aangaan: (1) intra-etnische immigratiehuwelijken, een huwelijk met iemand uit het land van herkomst (bv. een Turkse Gentenaar met een vrouw uit Emirdag), (2) intra-etnische lokale huwelijken, een huwelijk met iemand die ook in België woont maar dezelfde etnische achtergrond heeft (bv. twee Turkse Gentenaars die met elkaar huwen), en (3) interetnische huwelijken, een huwelijk tussen een migrant en een etnische Belg (bv. een Turkse Gentenaar die huwt met een etnische Belg). In dat opzicht spreken we van een keuze tussen deze drie huwelijkstypes.
Uiteraard is dat tweerichtingsverkeer en speelt liefde daarin een rol. Maar structurele kansen spelen óók een rol. Om het met een klassieke dooddoener te stellen: ‘je kan niet met een eskimo trouwen, indien er geen eskimo’s zijn’. De plaats van de Turkse gemeenschap in België en de banden met het thuisland hebben een belangrijke invloed op het feit dat een groot deel van die gemeenschap huwt met iemand uit Turkije en minder vaak met een partner uit pakweg het Zuidoosten van Malawi. Op wie Turkse Gentenaars uiteindelijk verliefd worden, wordt dus voor een groot deel bepaald door deze structurele contactmogelijkheden. Door transnationale netwerken zijn de mogelijkheden van Turkse Gentenaars om iemand te ontmoeten in het land van herkomst nu eenmaal niet gering.Net zoals het in bepaalde streken in Turkije niet ondenkbaar is om een partner te ontmoeten die inwoner is van een West-Europees land.
Immigratiehuwelijken zijn dus geen eenzijdige keuze en dat onderkennen we ook in het boek. We halen bijvoorbeeld aan dat steeds minder Turken in Turkije gewonnen zijn voor een migratiehuwelijk, aangezien het daar steeds beter gaat. Huwelijksmigratie is meestal een keuze van het hart in het kader van innige verliefdheid, maar je mag ook niet blind zijn voor de structurele factoren die de kansen op verliefdheid bepalen. Het bestaan van transnationale netwerken, de contactmogelijkheden, het opleidingsniveau en de sociaaleconomische kansen in een specifieke regio zijn slechts enkele van deze structurele factoren.
Nadelen
De verklaring voor het feit dat steeds minder Turkse Gentenaars hun partner kiezen in het land van herkomst, is gebaseerd op kwalitatief onderzoek onder Turkse Gentenaars en Limburgers. Uit het onderzoek blijkt dat er een groeiende perceptie is bij Turkse jongeren van de moeilijkheden bij immigratiehuwelijken. Ze halen aan dat er grote verschillen bestaan tussen beide partners die vaak in een compleet andere omgeving opgegroeid zijn. Bovendien getuigen verschillende jongeren over het fenomeen dat de immigrerende partner vaak compleet afhankelijk is van de in België wonende partner, bij gebrek aan talenkennis en diploma’s die compatibel zijn met de Belgische arbeidsmarkt. Uiteraard zijn deze moeilijkheden voor beide partners een issue, niet enkel voor Turkse Belgen. Bovendien worden de moeilijkheden steeds groter, onder druk van de strengere wetgeving zijn de financiële en andere voorwaarden steeds veeleisender voor de migrerende partner.
We zijn dan ook gewonnen voor sensibilisering rond voor- en nadelen van immigratiehuwelijken. De projecten van Ella vzw passen hierin, net zoals de documentaire van Rabia Kaçar over de materie. De positieve en negatieve kanten aan een migratiehuwelijk kunnen best verspreid worden zodat zowel bij Turken in België als in Turkije voldoende informatie aanwezig is om zich een beeld te vormen van wat er komt bij kijken.
Echtscheidingen
Zoals Annelies Van Hamme en Amal Miri aanhalen, moet de nadruk inderdaad niet uitsluitend liggen op de hoge echtscheidingscijfers bij immigratiehuwelijken. Ook interetnische huwelijken tussen Belgische Gentenaars en Turkse Gentenaars kennen trouwens hoge echtscheidingscijfers. Alleen stellen we vast dat de jongeren zelf zich steeds meer bewust worden van de moeilijkheden, en dat die moeilijkheden blijkbaar vaak tot een echtscheiding leiden.
Het voorbeeld van de schijnhuwelijken is in dat opzicht wat ongelukkig Net deze schijnhuwelijken zijn een goed voorbeeld van de moeilijkheden die de Turks-Belgische jongeren ervaren: de onzekerheid over de intenties van de migrerende partner. Dat de echtscheidingscijfers hoger liggen door schijnhuwelijken is juist een verzwarende factor: het maakt de jongeren des te meer duidelijk welke moeilijkheden verbonden zijn aan een immigratiehuwelijk.
We zijn het eens over de diversiteit in migratiehuwelijken en het feit dat ze onder meer een gevolg zijn van mondialisering. Zoals we in het boek aangeven, verwachten we ook dat huwelijksmigratie zal blijven bestaan. Een eenzijdige beeldvorming of bijdragen aan de vooroordelen is uiteraard niet de bedoeling.Wie het boek Migrant zkt toekomst leest, zal merken dat het die boodschap alvast niet bevat.
Koen Van der Bracht, Pieter-Paul Verhaeghe & Bart Van de Putte
