Anno 2014 leven er om en bij de 10.000 Roma in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De toetreding van Roemenië en Bulgarije tot de EU in 2007 zorgde voor de laatste grote instroom van Roma-migranten. Nieuwe grote migratiestromen worden niet meteen verwacht, ook niet na de openstelling van de arbeidsmarkt begin dit jaar. Dit zijn enkele van de bevindingen van recent onderzoek door het Regionaal Integratiecentrum Foyer, dat vandaag werden gepubliceerd in het boek Roma in beweging. Naar aanleiding van tien jaar Roma-werking in Brussel worden er de belangrijkste evoluties besproken die Roma doormaakten gedurende deze periode. En deze zijn, ondanks een aantal blijvende knelpunten, hoopgevend.
Op Europees niveau wordt er eerder gesproken van een degradatie van de socio-economische situatie van Roma. “Daarom zijn zij die wilden en konden vertrekken uit Oost-Europa, al lang vertrokken”, zegt Koen Geurts, auteur van het boek. De huidige migratiestromen zijn meer intra-Europees en zijn vooral afhankelijk van de sociale en economische situatie van Roma in de andere gastlanden waar ze momenteel verblijven. Een crisis in een Zuid-Europees land bijvoorbeeld kan tegenwoordig rechtstreeks de immigratie van nieuwe families tot gevolg hebben.
Koen Geurts: “Mensen hebben echter zelden een juist beeld over de aanwezige Roma. Dé Roma-gemeenschap bestaat niet. Er heerst een enorme diversiteit tussen de verschillende groepen. Ze komen van zeer verschillende dorpen, regio’s en achtergronden. Dit uit zich in de diversiteit van bezigheden, ambities, mentaliteiten, houdingen ten opzichte van bijvoorbeeld onderwijs of integratie. Hetgeen ze gemeen hebben is dat ze geen nomaden zijn – met uitzondering van West-Europese rondtrekkende woonwagenbewoners –, maar allen op zoek zijn naar een stabiele en veilige plek om te leven. Deze diversiteit wordt in detail uiteengerafeld in het boek.”
Het onderzoek wijst uit dat de grootste Brusselse Roma-groepen – meer dan drie kwart komt uit Roemenië en Bulgarije – veel meer dan vroeger georiënteerd zijn op een duurzaam verblijf en integratie in België. Door hun stabielere verblijfssituatie verhoogde ook hun arbeidsdeelname en verbeterde hun levensstandaard. Men investeert steeds meer in Brussel door bijv. huizen te kopen of winkels uit te baten. O.a. door de jarenlange inzet van Roma-bemiddelaars zijn de meesten zich bewuster van het belang van onderwijs en vinden ze veel vlotter de weg naar school. Koen Geurts: “Motivatie voor onderwijs kan perfect ontwikkeld worden wanneer op een actieve manier positieve banden worden gesmeed tussen de leerlingen, hun families en de scholen. Dit neemt niet weg dat er nog steeds knelpunten zijn zoals gebrekkige deelname aan kleuteronderwijs, gevallen van extreem spijbelen, jonge huwelijken of zwangerschappen, nijpend plaatsgebrek en de negatieve houding van sommige scholen ten aanzien van Roma bij de inschrijving.”
Het perspectief van dakloze families, vooral recentelijk afkomstig uit de arme Kosice-regio in Slowakije, is in Brussel de laatste jaren een struikelblok gebleken. Ondanks het feit dat het om een kleine minderheid van een 250-tal mensen gaat, heeft dit een sterke invloed op het imago van Roma in Brussel. De recent opgerichte gewestelijke Task Force zal dit na de nieuwe regeringsvorming verder ter harte moeten nemen. Daarnaast blijft ook het schrijnende gebrek aan terreinen voor woonwagenbewoners een kopbreker. Er wordt verwacht dat tegen 2020 slechts drie op tien woonwagenbewoners nog een standplaats zullen hebben. Hierdoor zijn basisrechten als onderwijs en gezondheidszorg ernstig in het gedrang. Leven in een woonwagen is hierdoor een levenswijze die bijzonder zwaar onder druk staat.
Recent onderzoek van de Wereldbank wees uit dat investeren in de integratie van Roma eenvoudigweg een maatschappelijke noodzaak is, willen we onze eigen economische welvaart en zorg voor ouderen veilig stellen. Tijdens de laatste Europese Roma-Top op 4 april in Brussel werd opgeroepen om vooral de inzet van actoren op lokaal niveau te bevorderen. Het is aan de basis, op het niveau van groepen en individuele families dat het verschil wordt gemaakt. Het boek toont duidelijk aan dat dit basiswerk een must is om vooruitgang te boeken.
ROMA IN BEWEGING
Diverse groepen en evoluties in Brussel
Handvaten voor onderwijs en hulpverlening
412p
Een uitgave van RIC Foyer Brussel vzw
Auteur: Koen Geurts
Verkrijgbaar via [email protected] of 02/411.74.95
Prijs: 18€ + verzendingskosten
