We moeten de lat hoger leggen. Zelf het initiatief nemen. Investeren in de volgende generatie.
Er zijn blijkbaar nog steeds mensen die er van overtuigd zijn dat racisme vanzelf zal verdwijnen. We moeten stoppen met het kijken naar de overheid voor oplossingen omtrent discriminatie. Die komen er niet. Zelfredzaamheid is het antwoord. Zolang wij (minderheden) geen actie ondernemen, zolang wij een afwachtende houding blijven aannemen zullen we ter plekke blijven trappelen.
De cijfers zijn ontmoedigend. Meer dan de helft van de Marokkaanse en Turkse gezinnen in België moet het rooien met een inkomen dat onder de armoedegrens valt. Discriminatie van etnisch culturele minderheden op de arbeidsvloer en huisvestingsmarkt zijn schering en inslag. We moeten stoppen met dingen te verwachten van onze politici. In het huidige maatschappelijke klimaat zijn zij niet geneigd enige gunsten te verlenen aan minderheden. In hoeverre je gelijke kansen voor eender welke bevolkingsgroep een gunst kunt noemen, natuurlijk.
Racisme is grotendeels ook een machtsspel. Een machtsspel waar een dominante meerderheid weigert haar privileges op te geven en het speelveld af te vlakken voor alle deelnemers. Het minderhedendebat in België is compleet verziekt. Discussies over discriminatie en racisme ontaarden steevast in een welles-nietes spelletje. Er is helaas geen maatschappelijk draagvlak voor een daadkrachtige juridische en politieke aanpak van discriminatie. De halfslachtige maatregelen die in de afgelopen jaren in werking zijn getreden zullen het tij dan ook niet keren.
Toch zijn er nog velen onder ons die de illusie koesteren dat er vroeg of laat wel een mirakeloplossing uit de lucht komt vallen. Deze strategie brengt weinig zoden aan dijk. Maatschappelijke verandering wordt afgedwongen, die krijg je nu eenmaal niet cadeau. Malcolm X verwoordde het destijds als volgt: ‘Nobody can give you freedom. Nobody can give you equality or justice or anything. If you're a man, you take it.’ Het zelfbewustzijn van minderheden en het debat over de interculturele samenleving kende tien jaar geleden een piek met de opkomst van de AEL (Arabische Europese Liga). Maar deze beweging werd al snel in de kiem gesmoord onder ongeziene druk van justitie en het politieke establishment.
Er bestaat geen eenduidige oplossing om van vandaag op morgen tot een open, tolerante en pluralistische samenleving te komen. Onze beleidsmakers voelen zich niet geroepen om thema’s die gevoelig liggen bij het grote publiek op tafel te gooien. Pressiegroepen en burgerrechtenbewegingen, voor zover die er zijn, kunnen rekenen op veel tegenwerking van de overheid en weinig steun van de eigen achterban. Het is net daarom dat ik pleit voor meer zelfredzaamheid.
We moeten de lat hoger leggen. Zelf het initiatief nemen. Investeren in de volgende generatie. De rol van het onderwijs kan hierin niet onderschat worden. Nog steeds is er een te hoge uitstroom van allochtone jongeren in het secundair onderwijs en een te lage participatie in het hoger onderwijs.
We moeten allen een kritische blik in de spiegel werpen en ons afvragen hoe we zelf bijdragen aan een geslaagde open pluralistische samenleving. We moeten af van die defaitistische houding die velen van onze jongeren parten speelt. ‘Ze willen ons hier toch niet’ en ‘Ze gaan mij nooit aannemen’. Het is net die ingesteldheid die de slaagkansen van onze jongeren verkleint. Obstakels zijn er om overwonnen te worden. We mogen nooit ophouden met discriminatie aan te kaarten en het op alle manieren te bestrijden. Discriminatie is er en zal niet snel verdwijnen. De vraag is echter hoe we met deze realiteit omgaan. Wie het pad van zelfbeklag bewandelt kiest er voor om ter plaatse te blijven trappelen. Wie de weg van zelfredzaamheid inslaat, kiest voor vooruitgang.
