The Kindergarten Teacher is het verhaal van Lisa, een kinderjuf die gevangen zit in een suffe thuissituatie, in een job die niet wordt geapprecieerd en met een passie waar ze geen talent voor heeft: ze zou graag schrijfster worden, maar helaas zijn haar gedichten nogal doordeweeks.
Lisa weet wel wanneer poëzie goed is. En het lot wil dat de gefrustreerde kinderjuf gefascineerd vaststelt dat er een zeldzaam natuurtalent van de letteren in haar klasje zit. Jimmy, een jongetje van 5 dat af en toe in een soort trance raakt en waanzinnig mooie verzen uit het niks tovert. Zijn papa is niet in staat om zijn talent te herkennen. Becca, zijn oppas, evenmin.
Ondertussen volgt Lisa les creatief schrijven bij een middelmatige versie van de Dead Poets Society. Het is een karikatuur van literaire dilettanten, hobbyisten in retorisch verzet tegen het materialisme van een kapitalistische blablabla… Tot dan is The Kindergarten Teacher een onschadelijk, satirisch portret van een herkenbare leegte, eigen aan onze moderniteit. Het interessante is dat we beetje bij beetje met Lisa meegaan in een verhaal dat telkens grimmiger wordt.
The Kindergarten Teacher volgt de gebeurtenissen op een neutrale manier, zonder waardeoordeel, en geeft de kijker de kans om zelf tot een besluit te komen. In die zin heeft de film een zekere verwantschap met Les Chevaliers Blancs, van de Belgische filmmaker Joachim Lafosse, over een organisatie die kinderen uit een conflictzone haalt, losjes gebaseerd op het waargebeurd verhaal van een Franse NGO die kinderen ‘voor het goede doel’ uit Tsjaad ontvoerde. Beide films volgen mensen die blind zijn voor de akelige evolutie in hun handelen. Onder andere omdat ze vast zitten in een denkpatroon waarin ze niks verkeerd kunnen doen.
Etniciteit verleent namelijk dit verhaal van een extra laag: Jimmy en zijn ouders zijn van Zuid-Oost-Aziatische origine. Becca, de oppas van Jimmy die misschien zelfs een verhouding heeft met druk bezige papa, is een jonge latina. Een iets gevoeligere oom heeft het ook veel te druk met zijn werk. De middelmatige lesgever die ook royaal over de streep gaat, wordt gespeeld door Gael García Bernal: een anderstalige die mensen in hun moedertaal helpt schrijven is anders een mooi verhaal van empowerment, maar dat is niet wat er te zien is deze keer, eerder ernstige twijfels omtrent zijn gedrag, zeker in #metoo-tijden. Wonderkind Jimmy zelf is zich niet echt bewust van zijn talent. “I have a poem,” zegt hij, alsof hij kaka moet doen. De enige met de capaciteit om zijn talent te herkennen is Lisa.
Maggie Gyllenhal speelt voortreffelijk en neemt ons bij de hand mee terwijl ze grens na grens overschrijdt met gracieuze bochten vol geëngageerde charme en ambiguïteit. Ze is de verontrustende Salieri van een kleine Mozart. New York als context en de aanwezigheid van García Bernal doen denken aan de tv-serie Mozart in the Jungle, losjes geïnspireerd door de jonge Venezolaanse dirigent Gustavo Dudamel. Gevoelsmatig weet je dat er toch iets schuilt achter die keuzes, dat achtergrond toch wel degelijk een rol speelt.
Dan besef je dat wit paternalisme zelden duidelijker komt bovendrijven dan wanneer iemand botst op uitzonderlijk zwart en bruin talent en het claimt als een ‘ontdekking’. Bij momenten is de film een ernstig portret van dat fenomeen, bij momenten echter een gesofisticeerde satire.
Zo ziet ze de wereld, in ieder geval. Lisa is de witte redder, die de schoonheid die de ander hopeloos verwaarloost, in veiligheid moet brengen. De vraag is uiteraard of de film haar zal vrijspreken van haar misdaad, of de regisseuse die laatste vrijheid schenkt aan de kijker. Daarvoor moet je met open mond blijven kijken tot de laatste seconde.
The Kindergarten Teacher, een film van Sara Colangelo, naar een film van Nadav Lapid. Op 17, 18 en 19 mei uitzonderlijk te zien in Cinema Zuid. In principe krijgt de film verder geen brede release.
