'Wij zijn geen oproerkraaiers, maar we willen wel vooruit'
Na vijftig jaar migratie heeft een groot deel van onze allochtoon verklaarde medeburgers het gehad met het Vlaamse integratiedenken. Zij verlangen dat hun stem de politieke macht krijgt die haar toekomt. ‘En als onze eisen choqueren, dan is dat maar zo.'
Door Jelle Henneman voor Knack.
Er is wat aan het veranderen in het Vlaamse diversiteitsdebat. Minderheden vroegen de afgelopen decennia vooral om respect en bescherming tegen discriminatie, maar vandaag staat er een groep klaar die actief de toekomst van de hele samenleving mee wil uitstippelen. Afgelopen zondag kwamen in Brussel een kleine driehonderd mensen – binnen- en buitenlandse beleidsmedewerkers, lokale politici, voorzitters van middenveldorganisaties- in alle discretie bijeen om een samenwerkingsverband te organiseren. Veel concreets heeft dat nog niet opgeleverd, al komt er binnenkort wel een 'online platform waar de verschillende stakeholders elkaar kunnen volgen'. En in oktober volgt dan een heus congres.
Initiatiefnemer is Hicham El Mzairh (37), districtsraadslid voor de SP.A in Wilrijk en al lang actief in de coulissen van het diversiteitsbeleid. De Marokkaanse Belg was ooit chauffeur en eerste allochtone vakbondsvertegenwoordiger bij De Lijn. Als beginnend politicus werd hij opgenomen in het 'Spiegelbureau' van de Open VLD, een adviesorgaan van vrouwen, holebi's en minderheden dat was opgericht om het imago van de blanke mannenpartij bij te stellen. Vandaar ging het naar het Antwerpse beleidsniveau, waar El Mzairh adviseur diversiteit werd van OCMW-voorzitster Monica De Coninck, naar wier partij hij ook overstapte. Heel wat lokale allochtone kandidaten kwamen vervolgens door zijn toedoen op de SP.A-lijsten terecht. Een netwerk dat maar een begin bleek voor dit veel bredere initiatief.
'Er is nog discussie over de ideale vorm waarmee we met al die mensen en verenigingen gaan samenwerken', zegt El Mzairh. 'Maar we vertolken allemaal een breed gedragen gevoel dat de minderheidsstem de politieke macht moet krijgen die haar toekomt. Ook progressieve moslims, die de grootste groep uitmaken van de Vlaamse islamieten, zijn bang om te zeggen wat ze willen, omdat ze dan meteen bij de extremisten worden ingedeeld. Ironisch genoeg zijn het daarom net die laatsten die hun boodschap het duidelijkst overbrengen. Wij zijn geen extremistische oproerkraaiers, maar we hebben geen zin meer om te wachten tot de conservatieven en nationalisten van mening veranderen over wat in deze samenleving kan en niet kan. We hebben daar geen tijd voor. En als onze eisen choqueren, dan is dat maar zo.
Als wij een grote, brandveilige moskee willen die heel wat kleintjes vervangt, dan mag dat niet meer meteen van tafel geschoven worden door de gemeenteraad, zoals vandaag wel gebeurt. Als wij ijveren voor een afschaffing van het hoofddoekenverbod, dan willen we niet meteen weggezet worden als voorstanders van de sharia. En als wij willen gaan werken op katholiek geïnspireerde feestdagen en thuisblijven met andere religieuze feesten, dan mag dat niet meer weggelachen worden. Dan zit ik daar, op zo’n paasmaandag, thuis met mijn vingers te draaien. Terwijl ik op het Suikerfeest op een bureau zit.’
Minister van Acceptatie
‘Ik krijg tegenwoordig vaak de vraag wanneer die minister van Inburgering eens vervangen wordt door een van Acceptatie', vervolgt El Mzairh. 'Dat Nederlands hebben wij intussen wel onder de knie, maar nog geraken we niet aan een job of een huurappartement. We blijven maar die allochtonen, met alles wat daarbij komt kijken. Ga maar na in hoeveel gemeenten de diversiteitsschepen ook de voorzitter van het OCMW is. De armoedeproblemen van blanken in de Seefhoek zijn grotendeels dezelfde als die van hun gekleurde buren. Pak ze dan ook op dezelfde manier aan. En schaf die diversiteitsschepen gewoon af. Alle schepenen moeten werk maken van diversiteitsbeleid in hun ambt.’
Hij is het beu dat de focus niet meer op de problemen ligt, maar op de gemeenschappen, de hokjes: 'We moeten af van dat groepsdenken. Politieke partijen moeten mensen verenigen, terwijl ze hier stemmen halen met het tegendeel. Het ligt ook aan onszelf. We hebben jaren als een groep de minderheidsstem verdedigd, respect gevraagd. Over taboes als vrouwenrechten of religie spraken we niet, omdat dat de gemeenschap zou verzwakken. Hoewel die discussies ook ‘intern’ zeker gevoerd worden. Maar vandaag zijn er te veel gemeenschappen die onder de noemer 'allochtoon' vallen, en de meningsverschillen binnen die groepen zelf zijn te groot. Ik ken de meeste opiniemakers in het diversiteitsdebat, maar ik ben het lang niet met hen allemaal eens. De etiketten dekken de lading niet langer.’
‘In 2020 zal tachtig procent van de min-negen-jarigen in Antwerpen van allochtone afkomst zijn. Dat is geen dreigement, maar een realiteit. En ik vind het een opportuniteit. Er komt een nieuwe generatie aan, met een nieuw verhaal. Maar ik heb een heel netwerk aan mensen om me heen die gefrustreerd zijn omdat er niets rond die gemeenschappelijke toekomst gebeurt. We zijn nog steeds bezig met de wortels die ons verschillend maken, terwijl het net de toekomst is die ons moet verbinden. Wij willen vooruit. Maar het enige wat er gebeurt zijn boekjes van Geert Bourgeois over hoe we huisvuil moeten sorteren.’
Motor van verandering
El Mzairh geeft toe dat er afgelopen jaren toch wel een en ander is veranderd qua politiek personeel bij de partijen. Maar volgens hem weegt het enorme kiespotentieel van minderheden op inhoudelijk vlak nauwelijks op de politiek. 'De reden daarvoor is duidelijk. Als ik links en rechts van mij kijk op politieke congressen, wanneer de militanten komen stemmen over de partijkoers, dan zie ik bijna alleen oudere mannen, die bang zijn voor de verandering in de samenleving. Dat was zo bij Open Vld, en dat is zo bij sp.a, Om maar te zeggen: de sp.a-voorzitter van uitgerekend een district als Borgerhout is verkozen zonder één stem van een etnisch divers lid, omdat er geen enkel kwam opdagen. 50.000 niet-Belgen die mochten gaan stemmen bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen hebben dat niet gedaan. Doen ze dat wel, dan krijg je een heel andere uitslag. Minderheden kennen hun politieke macht niet.’
En daar willen El Mzairh en zijn medestanders nu iets aan doen. 'Ik ben de spreekbuis voor een brede groep mandatarissen, studenten, ambtenaren en mensen uit het middenveld die beseft dat de politiek de motor van verandering is in een democratie, en dat minderheden dus moeten meedraaien in dat spel om die verandering mee vorm te geven. We werken aan een digitaal platform waarop iedereen terecht kan die bezig is met diversiteit, zo willen we de versnippering tegengaan. Bovendien organiseren we in oktober een congres over de nieuwe samenleving, waar we een representatief deel van de bevolking heen willen lokken. Dat wil ook zeggen dat het geen 'allochtonencongres' mag worden. Los van partijen en ideologieën moet er gedebatteerd en nagedacht worden over hoe wij morgen met z’n allen gaan samenleven. Pas op, dat zal geen praatbarak worden: Wij willen wegen op het beleid. De reactie van sommigen zal wel zijn dat we "Europa willen veroveren". Dat is dan jammer. We zitten op hetzelfde schip, en wij gaan mee nadenken over de richting.’
Hicham EL Mzairh in Knack (05/02/2014)
