Superdiversiteit wordt gezien als een echt alternatief voor het failliete denkkader van 'multiculturalisme'
Er is sinds kort een 'studieblog' beschikbaar over superdiversiteit: http://superdiversiteit.com/
De blog, een initiatief van het Babylon-centrum en haar onderzoekspartners, moet het handjevol deskundigen die thans over superdiversiteit werken in staat stellen het hoofd te bieden aan een explosief stijgende vraag om informatie en vorming over superdiversiteit. Die vraag komt vanuit wetenschappelijke middens, maar ook vanuit de middens van beleidsmakers en professionals in de 'frontlijnsectoren' onderzijs, politie en justitie, gezondheidszorg en welzijnswerk.
De toenemende vraag geeft aan dat het besef groeit dat 'de multiculturele samenleving failliet is' - als denk- en beleidskader wel te verstaan. De visie en de intellectuele middelen waarmee we vanaf de jaren 80 de maatschappelijke diversiteit hebben benaderd zijn simpelweg niet meer afdoend om de nieuwe maatschappelijke realiteit te beschrijven en te begrijpen. Immers, het woord 'allochtoon' was al irrelevant lang voordat De Morgen het uit z'n teksten weerde en de bevolking van Gent het ten grave droeg. Dat ene woord kon nooit afdoend de enorme diversiteit beschrijven die erachter schuil ging, laat staan dat het een nuttig instrument voor beleid en hulpverlening kon zijn.
Een 16-jarige vluchteling uit Oost-Congo heeft een totaal andere achtergrond dan een 16 jarige jongen die in Borgerhout is opgegroeid in een gezin van Marokkaanse afkomst, of van de 16-jarige zoon van een Bulgaars zakenman die hier enkele jaren geleden een zaak heeft opgezet. Dat die verschillen in achtergrond geen 'details' zijn merkt men wanneer men de Congolese en de Bulgaarse jongen samen in een klas zet als 'anderstalige nieuwkomers'. Naar alle waarschijnlijkheid zal de eerste jongen slechts zeer traag vorderingen maken. Hij heeft immers naar alle waarschijnlijkheid nooit een school van binnenuit gezien, wat Oost-Congo is al sinds medio de jaren 90 een oorlogsgebied. De Bulgaarse jongen zal wellicht veel sneller Nederlands leren; hij heeft immers al een aantal jaren kwaliteitsonderwijs genoten in Bijlgarije en is volkomen geletterd. Datgene wat de overheid essentieel vindt - het feit dat ze beiden anderstalig zijn - lijkt van gering belang in het verklaren van het leerproces; wat de overheid 'details' vindt - de concrete achtergronden van de jongens - blijkt daarentegen van fundamenteel belang te zijn. En inmiddels is het duidelijk dat het gebruik van hetzelfde woord - 'allochtoon' - voor al deze uiteenlopende types migranten onze blik ernstig vertroebelt.
Superdiversiteit wordt gezien als een echt alternatief voor het failliete denkkader van 'multiculturalisme'. In onderzoek over superdiversiteit gaat men in de eerste plaats op 'details' letten, wetend dat zulke details doorgaans uiterst belangrijk zijn voor het begrijpen van hoe mensen leven en hoe ze zich in gemengde buurten met anderen verhouden. Om precies te zijn: datgene wat tot voor kort als uitzonderlijk of afwijkend werd gezien - denk aan meertaligheid, het gebruik van diverse talen door mekaar, of het onderhouden van meervoudige identiteiten - wordt in superdiversiteit aangenomen als de norm. Datgene wat we tot voor kort als 'norm' zagen - eentalige mensen met een duidelijke enkele identiteit en cultuur - is immers in realiteit een uitzondering, een afwijking zelfs. En een theorie die uitzonderingen kan verklaren is een betere theorie dan een theorie die hopen uitzonderingen moet toestaan.
Superdiversiteit is dan ook een middel om vastgeroeste denkbeelden fundamenteel te ont-denken en te her-denken. Dat maakt het vooralsnog controversieel uiteraard. Maar superdiversiteit blijkt met lengten een veel accurater en preciezer benadering van de maatschappelijke realiteit te zijn, waardoor het meteen ook een betere route naar interventie en probleemoplossing wordt. En dit verklaart de 'stampede' naar superdiversiteit in Duitsland, Belgie en Nederland, maar ook in Nieuw Zeeland, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.
De studieblog moet op een laagdrempelige manier informatie beschikbaar stellen voor zij die willen meepraten en meedenken over de samenleving zoals ze er in wezen uitziet. Naast inleidende teksten en teksten over specifieke aspecten van superdiversiteit (in het Nederlands) vindt men er ook verwijzingen naar downloadbare artikels en studies, meldingen van evenementen omtrent superdiversiteit en links naar allerhande nuttige didactische middelen. Dus, neem eens een kijkje op http://superdiversiteit.com/
>>>
Is brussel een superdiverse stad? een antwoord op die vraag krijgt u van experts als Eric Corijn (VUB) en Stijn Oosterlynck (Universiteit Antwerpen) tijdens het volgende Beeldbrekersdebat in de Pianofabriek in Brussel op dinsdag 23 april om 20h. Niet te missen!
