Op 30 september 2019 verklaarde minister-president Jan Jambon :
“We willen het toegangsticket tot onze maatschappij duurder maken, niet in geld, maar in engagement. Wie zich engageert zal daarna warm onthaald worden.”
Wij vallen hierbij niet enkel over de onwaarheid dat het toegangsticket geen geld zou kosten, maar zien ons ook genoodzaakt te reageren op het engagement waarop gewezen wordt.
De Vlaamse regering bepaalt daarmee het discours waarbij men ervan uitgaat dat nieuwkomers zich niet zouden willen engageren; een teken van wantrouwen voor iedereen die een nieuw leven wil opbouwen in Vlaanderen. In de Gentse wijken zien we veel mensen die van België hun thuis proberen te maken. De nood aan contact met buren en de wens om deel te kunnen nemen aan de maatschappij is een intrinsieke behoefte die de mensen zelf aangeven. Vzw JONG voorziet daarbij de nodige versterking en ondersteuning om bruggen te bouwen tussen de nieuwkomers, de buren, de wijk en de samenleving.
De maatregelen waar de Vlaamse regering voor kiest verhogen op veel levensdomeinen drempels om aansluiting te vinden met de samenleving, waaronder ook financiële drempels. Mensen die we in onze werkingen ontmoeten, ondervinden moeilijkheden om te voorzien in hun basisbehoeften. Doorverwijzing naar voedselbanken of de weggeefwinkel is voor velen een noodzaak om te kunnen overleven. De Vlaamse regering laat uitschijnen dat de kosten voor de taal- en inburgeringscursus minimaal zijn. Daarbij wordt echter niet vermeld dat elke financiële drempel een extra impact zal hebben op een kwetsbare persoon. Hierdoor zullen sommigen uitgesloten worden van participatie aan de samenleving.
Niet enkel op het vlak van integratie zien we uitsluitende maatregelen. Onder de noemer ‘samenleven’ haakt de nieuwe Vlaamse regering in op de eigen verantwoordelijkheid van de burgers.
“Tegelijk zijn er nog steeds mensen met migratieroots die geen aansluiting willen vinden bij de grondwaarden van onze Vlaamse samenleving (Vlaams regeerakkoord, www.vlaanderen.be).”
We zouden ons bij deze zin kunnen verliezen in de vraag wat men bedoelt met “de grondwaarden van onze Vlaamse samenleving”. Over welke grondwaarden wordt hier precies gesproken? En als er gesproken wordt over “onze” samenleving, welke is dat dan precies? Veel leden van onze doelgroep zijn tweede of derde generatie kinderen en jongeren met een migratieachtergrond. Dat betekent dat ze in Vlaanderen zijn geboren, de Nederlandse taal volledig beheersen, hier vrienden hebben en hier naar school gaan en/of werken. Bovenstaand citaat uit het regeerakkoord maakt duidelijk dat mensen met een migratieachtergrond geen volledig lidmaatschap hebben tot onze Vlaamse samenleving, en dat ze moeten blijven aantonen dat ze zich gedragen naar de “grondwaarden van de Vlaamse samenleving”.
Mensen met een migratieachtergrond die geen aansluiting vinden tot de maatschappij worden hier gewezen op hun individuele verantwoordelijkheid terwijl hiervan geen sprake is voor mensen zonder migratieachtergrond. Als jeugdwelzijnsorganisatie betreuren wij de eenzijdige visie waarbij het individu verantwoordelijk wordt gesteld voor de problemen in de samenleving (individueel schuldmodel) en vinden we het belangrijk dat de brede context, waar mensen in leven, ook haar verantwoordelijkheid opneemt. Onze huidige samenleving zorgt namelijk niet altijd voor een “warm onthaal”. Dagelijks zien en horen we de gevolgen van structureel racisme. Een begrip dat bij onze doelgroep geen “academische term” is maar de realiteit, zelfs voor burgers die in het bezit zijn van het fameuze 'toegangsticket'.
Dat structureel racisme ingebed zit in onze samenleving, wordt duidelijk als we realiseren dat de belangrijkste instellingen er niet in slagen om gelijke kansen te creëren. Een onvermogen dat zich uit in het feit dat België nog steeds de slechtste leerling is in de Europese klas wat betreft de etnische migratiekloof met betrekking tot arbeid en onderwijs.
Als jeugdwelzijnsorganisatie weten wij dat het overstijgen van de etnische kloof voor individuen zeer moeilijk is. Door mensen samen te brengen, in hen te geloven en hen kansen te geven zoeken wij naar manieren om hen te versterken binnen onze samenleving. Organisaties die zich zouden “terugplooien” op etnische culturele afkomst verstérken individuen ook, waarbij ze mensen in een vertrouwde omgeving samenbrengen om hen zo te helpen bij het overstijgen van de etnische kloof. Door juist de samenwerking met deze organisaties én met Unia stop te zetten, ontneemt de Vlaamse regering kansen om structureel racisme terdege aan te pakken en minderheidsgroepen te versterken binnen onze samenleving. Exclusie van mensen met een migratieachtergrond is dus waar dit Vlaams regeerakkoord in excelleert.
Vzw JONG betreurt de nieuwe financiële drempels die worden ingevoerd voor inburgeringstrajecten en het discours dat gevoerd wordt langs etnische lijnen. Wij menen dat de Vlaamse regering hiermee flirt met een inbreuk tegen het gelijkheidsbeginsel ten overstaan van kwetsbare mensen in onze samenleving en geen plan van aanpak voorlegt om structureel racisme te bestrijden.
Als jeugdwelzijnsorganisatie met ruim 15 jaar ervaring in het werken met kwetsbare groepen in de samenleving, weten wij dat uitsluitende maatregelen onmogelijk inclusie kunnen bevorderen.
Deze tekst werd geschreven door Nora Benchicar en Paul Storme van vzw JONG.
(foto: © Shutterstock)
