Hoe komt het dat er vooral aandacht is voor het lijden van Israëli’s terwijl dat slechts een fractie is van het leed in Gaza? Omdat Israëlische levens belangrijker zijn?
Wat zette de toen 25 jarige Inge Neefs ertoe om haar leven een nieuwe wending te geven en een keuze te maken die alles voorgoed zou veranderen? Menselijkheid en moed zijn de termen die bij mij spontaan naar boven komen. Een non- fictie verhaal over angst, hoop, warmte, frustratie en vooral menselijkheid.
Hoe het allemaal begon…
In de periode van 2008- 2009, toen Gaza belegerd werd door Israël en er meer dan 1400 Palestijnen vermoord werden door het Israëlische bezettingsleger, werd het Inge teveel. Samen met een vriendin besloot ze om zelf naar het Midden-Oosten te gaan en de werkelijkheid ter plaatse te ontdekken. Het idee was om zowel naar de bezette Palestijnse gebieden te trekken als naar Israël. ‘Ik ben met een redelijk open kijk vertrokken.’ vertelt Inge, ‘Ik had natuurlijk wel al het een en ander gelezen over Palestina, maar het was toch wel heel r onwerkelijk. Je groeit hier voor een stuk op met dat conflict op het nieuws. Je hoort continu dat er oorlog is, maar ik heb het nooit als iets reëels beleefd tot ik daar aankwam. Ik heb heel vaak het gevoel bij Palestina, dat je je de realiteit niet zo gestoord kan voorstellen dan dat ze werkelijk is. Het is eigenlijk nog surreëler dan je het je kan inbeelden.’
Het was voor Inge al meteen duidelijk dat het niet gaat om twee gelijke partijen. De verschillen tussen de levensstandaard in Israël en in de bezette gebieden is enorm groot. Na haar eerste bezoek besloot Inge terug te gaan en deze keer zou ze een half jaar blijven.
Het begin van nog meer frustratie
Na 3 maanden op de Westelijke Jordaanoever te hebben doorgebracht – waar je visa afhankelijk is van Israël - besloot Inge naar Jordanië te gaan om zo terug te keren. Met alle gevolgen van dien. Ze werd er uren ondervraagd door de Israëlische militaire autoriteiten en kreeg tot slot te horen dat ze niet langer welkom was. ‘Vandaag niet, nooit niet.’ Dat hield haar niet tegen om kort daarna mee te gaan op de Freedom Flotilla naar Gaza (mei 2010), wat ook niet zonder gevolg was. 9 mensen kwamen om het leven door toedoen van de Israëlische Marine. Het was voor Inge een intense actie, waar ze nu zeker nog achter staat.
'De Flotilla was in de eerste plaats een politieke actie, de humanitaire hulpgoederen waren symbolisch. Het hoofddoel was om Gaza terug op de politieke agenda te zetten en om de blokkade, die veel basisgoederen niet toeliet, aan te klagen. We werden echter aangevallen te midden van internationale wateren waar Israël absoluut geen autoriteit heeft. Dat kan volgens het internationale recht als een oorlogsverklaring geïnterpreteerd worden en toch kon Israël het weer goedpraten met het typische credo dat steeds terugkeert: 'bescherming en veiligheid'. De flotilla is zeker belangrijk geweest om mijn engagement te sterken. Uiteindelijk ben ik teruggekomen naar België waar ik een aantal maanden heb gewerkt. Het duurde echter niet lang voor ik opnieuw besloot om naar Gaza te gaan.'
Inge in het beloofde land
Naast het politieke werk dat Inge er vanaf eind 2010 verrichte onder meer in samenwerking met de ‘International Solidarity Movement’ hield Inge ook een blog bij. Daarin schrijft ze onder andere over wat ze er allemaal deed, zoals bijvoorbeeld het ondersteunen van het volksverzet en het bijstaan van de boeren tijdens het oogstseizoen. Het is namelijk zo dat de extra zichtbaarheid die je als niet- Palestijn biedt, de boeren in meer of mindere mate toch beschermt. Het Israëlisch leger zou dan veel milder optreden om internationale slachtoffers te vermijden.
‘In een interview op Al Jazeera met Mark Rever, de woordvoerder van Netanyahu, wordt dat op een weinig subtiele manier nog eens benadrukt.' stelt Inge vast. 'Regev moest namelijk verantwoorden hoe het komt dat ze een mediagebouw voor de derde keer hebben aangevallen. Hij bleef echter herhalen dat er geen internationale journalisten werden verwond. Vervolgens stelde hij zich de vraag welke journalisten legitieme journalisten zijn. Hij wou dus insinueren dat Palestijnse journalisten geen legitieme journalisten zijn. Misschien net zoals burgers in Palestina geen legitieme burgers zijn en Palestijnse kinderen geen legitieme kinderen zijn? Hiermee bevestigt Regev op eene vreselijke manier het racisme ten aanzien van de Palestijnen en het belang van internationale aanwezigheid in Gaza.'
Media, Media, Media
Eenmaal terug in België werd Inge benaderd door een uitgeverij uitgeverij EPO met de vraag of ze geïnteresseerd zou zijn om een boek te schrijven over Gaza. Een boek dat een ander licht werpt op de realiteit of toch een realiteit, die we in de media niet te zien krijgen. 'De media berichtgeving probeert zo evenwichtig mogelijk te zijn', geeft Inge aan. Dat is deels omwille van wat de zionistische lobby hier doet in België. Momenteel circuleert er bijvoorbeeld een klacht op de website van 'Joods Actueel' tegen de VRT, wegens 'partijdige berichtgeving ten gevolge van de recentste belegering van de Gazastrook.
'Ik was onlangs in ‘Reyers laat’ (Canvas) te gast en de berichtgeving was inderdaad heel partijdig, maar ten voordele van Israël. Het was de dag dat de wapenstilstand ’s avonds tot stand is gekomen. Het was ook de dag dat er een busbombardement was geweest in Tel Aviv én de dag dat er meer dan twintig mensen werden vermoord in Gaza. Ik wens een dergelijk busbombardement niet toe aan burgers, maar er is niemand in gestorven. Wat werd er vertoond? Een filmpje over het busbombardement in Tel Aviv en daarna een beeld uit Gaza hoe er koekjes worden verdeeld ter viering van de operatie ‘Al Amalia’. Daarna vragen ze aan mij om dat te verantwoorden. Ik wil dat niet verantwoorden. Werd Noëmie Schlosser gevraagd de 20 Palestijnse doden die het Israëlisch leger die dag maakte in Gaza te verantwoorden? Of de demonstraties in Tel Aviv waar er gescandeerd werd ‘Dood aan alle Arabieren? Of het opiniestuk van Sharons zoon waarin hij letterlijk zei dat heel Gaza plat gebombardeerd moest worden, want de Amerikanen waren toch ook niet gestopt na Hiroshima? Of de uitspraken van de Israëlische Minister van Binnenlandse Zaken die opriep om Gaza terug te katapulteren naar de Middeleeuwen? Dat is een politicus, waarom wordt er daar geen gewicht aan gegeven?'
'Burgers zijn geen legitieme doelwitten, maar kijk eens naar hoe de mensen er afgeslacht worden en ga eens na wie er is gestorven in Gaza, meer dan 25% van de meer dan 160 slachtoffers zijn kinderen. En vele andere zijn mannen en vrouwen die helemaal niets te maken hebben met verzetsorganisaties. Ik vind de berichtgeving dus wel heel subjectief. Hoe komt het dat er vooral aandacht is voor het lijden van Israëli’s terwijl dat slechts een fractie is van het leed in Gaza? Omdat Israëlische levens belangrijker zijn?'
Voor haar boek, dat in 2013 uitkomt bij EPO, vertrok Inge dit jaar naar Gaza. Ze nam er vooral interviews af met een breed scala aan mensen. Het boek zal bijvoorbeeld ook verhalen belichten van mensen die de ‘nakba’ in 1948 nog hebben meegemaakt en die kunnen vertellen over Palestina en het huidig conflict met een historisch begrip van hoe ze alles hebben zien evolueren van ‘48 naar ‘67, naar nu. De gebeurtenissen voor 1976 verdwijnen uit huidige analyses en zijn onontbeerlijk om het heden en het verzet te begrijpen.
Het leven zoals het is… in Gaza
Hoewel Inge het soms zelf nog niet helemaal kan vatten, heeft ze na haar bezoeken aan Gaza wel een beeld kunnen vormen over hoe het leven daar is. Een leven tussen angst en hoop…
Inge vertelt dat je het leven in Gaza niet kunt veralgemenen. 'In Gaza-Stad is het leven anders dan aan de grens waar er een constante bedreiging is. In Gaza-Stad zijn de bombardementen evenzeer onvoorspelbaar, maar minder frequent. In vergelijking met de Westelijke Jordaanoever is de bezetting in Gaza heel onpersoonlijk en deels onzichtbaar geworden. Het is een bezetting vanuit de grenzen. Je hoort en ziet de drones wel en de aanwezigheid van F-16’s kan je ook niet negeren, net zoals de kannoneerboten op zee en de militaire torens aan de grenzen zeer zichtbaar zijn, maar het heeft geen gezicht. Het is een indirecte confrontatie met de vijand en dat is heel griezelig. Je wordt dus eigenlijk belegerd door technologie. Via een muisklik kan een drone een bom laten vallen en via computerprogramma’s worden volautomatische geweren uit de grenstorens bediend. Ik besefte dit ook niet steeds in het begin. Het maakt marionetten van de Palestijnen. Waar hebben ze nog controle over? Een tweede atmosfeer hangt steeds als een koepel boven hen, die zo kan ingrijpen en aan alles een einde kan maken.'
Leven zonder hoop is iedere dag een beetje sterven
‘Zeker bij extreme escalaties zoals de voorbije weken en de belegering van 2008- 2009 voel je echt dat mensen met een trauma zitten en angst hebben voor de toekomst. Het is heel bizar hoe de menselijke geest daarmee omgaat, ik kan dat nog steeds niet volledig bevatten. Ik ben vaak bij families geweest waarvan de kinderen extreme dingen hebben meegemaakt. Kinderen die hun ouders hebben zien vermoord worden voor hun ogen, in hun eigen huis, waar ze nu nog in moeten wonen.'
'Iets wat je heel vaak hoort is dat kinderen heel slecht slapen, en ze ondanks hun oudere leeftijd soms nog steeds bedwateren. Er zijn verhalen over kinderen die echt hysterisch worden als ze alleen wakker worden in het donker. Er is dus zeker een hele dominante angst aanwezig. En toch blijft men hoop cultiveren en blijft men iedere dag opnieuw iets opbouwen. Het is echter moeilijk om te zien dat die hoop telkens weer wordt teniet gedaan. Dat vond ik vaak, zeker in het begin, maar nu nog steeds heel griezelig. Je ziet de mensen continu worstelen met hun toekomst en hoop. En leven zonder hoop is denk ik iedere dag een beetje sterven.’
De zon discrimineert niet en blijft schijnen boven Gaza
Palestina heeft Inge in heel veel opzichten veranderd, maar tegelijkertijd blootgesteld aan heel veel menselijke warmte en kracht. Inge vertelt dat ze erg verwonderd is over de veerkrachtigheid van mensen en hoe ze binnen zulke contexten nog zo liefdevol kunnen blijven. ‘Toen ik de eerste keer ging, had ik eigenlijk veel wantrouwen verwacht ten aanzien van iemand die uit het westen komt, maar de mensen zijn daar ongelooflijk gastvrij’, zegt ze met een glimlach. ‘Je wordt overal uitgenodigd om een theetje of een koffietje te komen drinken, je wordt gevraagd om alstublieft toch te blijven eten vanavond… Mensen beschouwen een gast als een cadeau en gaan hun uiterste best doen om je te verwelkomen. .. Ik heb daar ook veel hechte vriendschappen ontwikkeld.’
Volgens Inge is Gaza op zich is ook heel mooi ondanks de destructie en de overbevolking. Er zijn plaatsen die adembenemend zijn, zoals bijvoorbeeld Johr Al-Dik in het centrum: ‘middle area ’. Je vindt er plaatsen waar palmbomen zacht wiegen in een golvend landschap met prachtige groenschakeringen.
‘Het is vaak ook echt hartverwarmend om te zien hoe mensen tijd maken voor elkaar en hoe dat ze oprecht blij kunnen zijn als ze elkaar op straat tegenkomen. Een woord dat ik met Gaza of Palestina in het algemeen associeer is ‘Soemoed’, veerkracht. Zo’n doorzettingsvermogen had ik gewoon nog nooit gezien. Ik wist niet dat mensen dat zo sterk in zich kunnen hebben. Dat mensen gewoon kunnen doorgaan, ondanks oneindige tegenslag. Ook al zinken mensen soms ook wel echt diep weg in trauma’s en depressies.’
Als Palestina een deel van jou wordt…
Eenmaal je je hart aan iets hebt gegeven, kan je nog van alles doen om het tegen te houden, het blijft een deel van jou en zo is dat ook voor Inge, zoals ze het zo mooi verwoordt: ‘Gaza is voor mij eigenlijk een tweede thuis geworden, wat je niet direct zou verwachten omwille van de bezetting en het geweld. Het schrijven van mijn boek geeft me de mogelijkheid om mijn ervaringen te te plaatsen in een groter geheel. Maar het wil zeker niet zeggen dat ik bij het schrijven van mijn laatste hoofdstuk ook ineens het hoofdstuk Gaza afsluit in mijn leven. Het is voor mij zeker nog niet afgerond.’
In het 2013 verschijnt het boek ‘Gaza op mijn hoofd’van Inge Neefs bij Uitgeverij EPO
