Fotografie kan bij revoluties immers ook een belangrijk wapen zijn voor het volk…
“No government in the world kills it’s people. Unless it’s led by a madman.”
Bachar al-Assad, president van Syrië
Fotografie blijkt het ultieme propagandamiddel voor leiders in autoritaire regimes, zo leert de tentoonstelling Power!Photos!Freedom! in het Antwerpse Fotomuseum. Aan verschillende muren op de tweede verdieping hangen kleurrijke posters van een breed glimlachende Muammar al-Kadhafi. In de zaal zelf hangt echter een grauwe sfeer, die elk spoor aan frivoliteit ontbreekt. Zelfs de roze blos trekt uit je wangen.
De foto’s zijn een selectie van beelden die het Human Rights Watch team bij de val van Kadhafi in 2011 verzamelde en bundelde tot het Kadhafi-archief. Ze beginnen in de tijd van koning Idris, de voorlaatste heerser van Libië, die in 1969 werd afgezet door de jonge Kadhafi. De foto’s vormen een wazige weerspiegeling van zijn spectaculaire opgang en zijn tragische ondergang. Ze missen een constante verhaallijn, maar spiegelen wel hoe Kadhafi van een jonge revolutionair aan de zijde van Nasser evolueerde tot een mad dog. Hij zei dat hij zou doorstrijden tot de overwinning of de dood.
Een afgesloten ruimte in de expo toont de woonkamer van een Libisch gezin. Op het tv-toestel verschijnen beelden van een openbare terechtstelling: ophanging in een sportstadium. Dit videofragment illustreert de gewelddadige tactieken die Kadhafi gebruikte om aan de macht te blijven. In februari 2011 kwam een deel van het volk in Libië daartegen in opstand. De ketens, aaneen gesmeed door opgedrongen beelden van machtsvertoon, werden strijdlustig afgeworpen. Gedaan met dwang en gehoorzaamheid. De eens zo kleurrijke posters van de Libische alleenheerser verliezen alle kleur, wanneer ze verscheurd in een plas regenwater terechtkomen. Later dat jaar, in oktober, werd Kadhafi vermoord door rebellen. Van zijn laatste minuten gingen de beelden de wereld rond. Iedereen mocht weten dat Kadhafi voortaan tot het verleden behoort.
Fotografie kan bij revoluties immers ook een belangrijk wapen zijn voor het volk…
Het Kadhafi-archief wordt in Power!Photos!Freedom! aangevuld met fotografische projecten over Syrië, Tunesië en Egypte. Ze zijn door het Fotomuseum tot eyecatcher van de expositie gemaakt. Er gaat aandacht uit naar het werk van verschillende fotografen en kunstenaars. Zo confronteert Nicolas Righetti statische foto’s van de Syrische president Bashar al Assad met uitspraken van hemzelf. Het citaat hierboven is één van zijn meest bekende werken. Verderop krijgen we beelden te zien van Uprising of Women in the Arab World, een facebook-groep die vrouwen en mannen fotografeert die een antwoord geven op de vraag waarom er een opstand nodig is van vrouwen in de Arabische wereld.
Ook de werken van Issa Touma, Florian Göttke, Hrair Sarkissian, Nermine Hammam, Joachim Ben Yakoub, Marco Bohr en burgercollectief Mosireen zijn niet altijd voor gevoelige kijkers. Ze branden zich op je netvlies. Voor ons, bezoekers, gaat het slechts om een brandwonde voor een paar minuten, hooguit enkele dagen. Voor vele andere mensen gaat ze gepaard met diepe gevoelens van zowel vreugde als verdriet.
Power!Photos!Freedom! loopt tot 9 juni in het Fotomuseum, Waalsekaai 47, Antwerpen. (www.fotomuseum.be)
>>> Dossier Kif Kif CULT critics / Kunstkritiek <<<
