Dit interactieve moment gaf opnieuw een helder beeld wat betreft de diversiteit in de zaal: onder de ‘uiterlijke’ diversiteit schuilde blijkbaar een grote eensgezindheid op inhoudelijk vlak.
Op woensdag 6 december 2017 kregen verschillende geïnteresseerden de kans om Naïma Lafrarchi te ontmoeten in Den Bell te Antwerpen. Naïma is juriste, onderwijskundige en Bijzondere Leermeester islamitische godsdienst. Ze deed onderzoek aan de Odisee hogeschool naar de religieuze opvoedidealen bij Vlaamse moslimouders en– jongeren. Als gevolg van dit onderzoek schreef ze het boek ‘Maakt religie een verschil?’
Wanneer ik plaats nam in het auditorium van Den Bell en de zaal zich na enkele minuten goed begon te vullen, viel me meteen op hoe divers het aanwezige publiek was. Daar werd reeds van in het begin door Naïma goed op ingespeeld. De schrijfster nam het woord: “Goedenavond allemaal en welkom, assalamu aleykum wa marhaban”. Ze stelde zichzelf voor en overliep het programma van de avond. Daarnaast voegde ze er aan toe waarom ze het boek schreef. “Ik wil een positief verhaal neerzetten. Zowel voor jongeren, als ouderen, als professionals maar ook voor de educatoren op school.”
Vanuit dat positieve verhaal probeert ze met haar boek twee vragen te beantwoorden: ‘Op welke manier kunnen we moslimjongeren het best begeleiden?’ en ‘Op welke manier kunnen begeleiders het best hun begeleiding uitvoeren?’
Tijdens de voorstelling komen verschillende sprekers aan het woord. Ze vertellen vol lof over het onderzoek dat Naïma voerde en geven elk hun ervaring over de samenwerking met haar en/of het lezen van haar boek.
Opvallend is dat elke persoon die aan het woord eveneens doet wat Naïma zelf ook had gedaan: ze begroeten de aanwezigen in meerdere talen. Het Nederlands, maar ook het Arabisch en soms zelfs het Frans of Spaans komen aan bod bij de sprekers. Het zijn telkens slechts enkele woorden die vooraf gaan aan hun uiteenzetting maar het zet telkens opnieuw de diversiteit centraal, op dat vlak in de vorm van taal.
Enkele uitspraken rond taal bleven me sterk bij. Taco Visser (adviseur ‘identiteit en onderwijs’ bij Verus en hoofdredacteur van het vaktijdschrift voor levensbeschouwing en educatie NARTHEX), haalde bijvoorbeeld aan dat je “in taal moet thuiskomen”. Hij liet deze uitspraak tot zijn recht komen door ‘The DNA Journey’ te vertonen, een filmpje waarin verschillende mensen afkomstig van diverse plekken in de wereld ontdekken dat ‘het pure ras’ niet bestaat en ze elk afstammen van meer dan 1 land/cultuur.
Ook Bert Roebben (professor Godsdienstpedagogiek aan de Universiteit van Bonn) heeft het over taal. Hij ziet het boek als een hulpmiddel bij het “thuiskomen in de taal van een ander”. Het boek is daardoor volgens hem ook een uitnodiging voor een interbeschouwelijk gesprek.
Uit het panelgesprek met Mieke van Hecke, Ahmed Azzouz, Welmoet Boender en Gerdien Bertam-Troost concludeerde Iman Lechkar, de moderator van het gesprek, dat het boek voor reflectie zorgt, maar dat het daarnaast het ook duidelijke kaders biedt. Ook zij beaamt daarom dat het daardoor een aanzet tot (noodzakelijke) dialoog kan zijn.
Na het panelgesprek was het tijd voor interactie met het publiek. Iman gaf de opdracht te zoeken naar een envelop en twee kaartjes onder je stoel. In de envelop zat een stelling die luidop voorgelezen werd en met de kaartjes (groen = eens / rood = oneens) kon het publiek aangeven of ze het eens of oneens was met deze stelling.
Dit interactieve moment gaf opnieuw een helder beeld wat betreft de diversiteit in de zaal: onder de ‘uiterlijke’ diversiteit schuilde blijkbaar een grote eensgezindheid op inhoudelijk vlak. Het sluit naadloos aan bij het idee is dat ook terug te vinden in de laatste woorden van Naïma’s boek: “diversity is an attitude”.
**
Naïma Lafrarchi, Maakt religie een verschil? Islamitische pedagogie beter begrijpen, Acco, 2017.
