Pieter Van Eecke weet op een poëtische manier een klein verhaal te vertellen over een grote internationale problematiek.
"Van dag tot dag is de opwarming van de aarde juist wel heel goed uit het oog te verliezen. De crisis ontvouwt zich sluipend, buiten ons blikveld," schrijft Jelmer Mommers op De Correspondent. Hij raadt twaalf artikelen aan die het globale probleem van klimaatverandering aankaarten. Niet gisteren maar nu.
Vandaag de dag circuleren er ook enkele interessante documentaires over dit onderwerp. Elk met een andere invalshoek.
Cowspiracy: The Sustainability Secret (2014), legt de nadruk op de impact van vleesindustrie op het klimaat. De maker, Kip Anderson, stelt zichzelf de vraag hoe hij kan bijdragen aan een beter milieu. Tot zijn grote verbazing is dat niet bezuinigen op elementen als auto rijden, water, gas en elektriciteitsverbruik, maar veganist worden. De documentaire is op een klassieke manier opgebouwd. Anderson's stem als voice-over geeft een persoonlijke tint aan het verhaal. Hij probeert antwoorden te halen bij milieuorganisaties op de vraag waarom de vleesindustrie niet opgenomen wordt in hun beleid. De animaties die gebruikt worden, tonen op een creatieve manier de abstracte informatie over de vleesindustrie. Anderson weet met deze film een duidelijke nieuwe kijk op klimaatveranderingen en het Westers eetpatroon te geven.
Waar Cowspiracy een nieuwe kijk op het probleem biedt, kijkt Demain (2015)een stap verder naar de toekomst. De regisseurs Cyril Dion en Mélanie Laurent vragen zich af in wat voor wereld hun kinderen zullen opgroeien. Ze bestuderen gemotiveerde mensen met een vernieuwende visie op de maatschappij. Ze kijken niet alleen naar het ontstaan van het problem, maar net naar hoe ze beter vorm kunnen geven aan onze nabije toekomst. De Franse filmmakers blijven niet binnen de eigen landsgrenzen. Ze brengen projecten van over de hele wereld in beeld. Er wordt getoond dat er met samenwerking en een positieve inzet er nog behoorlijk wat veranderd kan worden. De voice-over geeft net als in Cowspiracy een inkijk in de gedachten van de filmmakers. Maar in deze film is er nog een extra gelaagdheid: de kijker krijgt ook een deel van het maakproces van de documentaire te zien. Het geeft een interessant work in progress gevoel dat perfect in het kader past van wat de makers willen tonen. Samen kunnen we bouwen aan de maatschappij van morgen. Een maatschappij die nooit klaar zal zijn.
In zowel Cowspiracy als Demain wordt er een persoonlijke zoektocht van een filmmaker getoond. In Samuel in the Clouds (2016)wordt er meer gezocht naar visuele narrativiteit. Met adembenemende beelden wordt de route die Samuel Mendoza dagelijks aflegt getoond. Samuel is een skilift operator in Bolivia. Hij wandelt vaak de lange tocht van zijn huis naar de skiclub hut op de top van de berg. Als hij niet mee kan rijden met mijnwerkers of wetenschappers doet hij er vier uur over. Dezelfde vier uur worden herhaald aan het einde van zijn werkdag. De aanwezigheid van de wetenschappers die uitgerekend klimaatverandering onderzoeken maakt het onderwerp expliciet maar de grote troef van deze documentaire is de subtiliteit. Op het tempo van de wandelende Samuel wordt de kijker een universele werkelijkheid duidelijk gemaakt: sneeuw is een zeldzaamheid geworden in het leven van Samuel. Het is een pijnlijke werkelijkheid, die niet alleen voor Bolivia geldt. Pieter Van Eecke weet op een poëtische manier een klein verhaal te vertellen over een grote internationale problematiek. Een ware aanrader voor de liefhebber van de betere auteursdocumentaire.
Wat deze documentaires gemeen hebben is dat ze de kijker op een originele manier een andere kijk tonen op een probleem dat ons allemaal aan gaat. Ze weten een pijnlijke werkelijkheid bloot te leggen. Ze roepen interessante vragen op, weten originele antwoorden te geven en vertellen het verhaal zoals het nog niet eerder verteld is. Waar Cowspiracy zich vastbijt op één specifiek onderdeel, geeft Demain een positief overzicht van wat mogelijk is en toont Samuel in the Clouds de problematiek in visuele poëzievorm. Kortom ze zorgen dat klimaatverandering weer binnen ons blikveld belandt. En hoe…
Cowspiracy: The Sustainability Secret is te bekijken op Netflix
Demain draait momenteel nog in Sphinx cinema te Gent
Samuel in the Clouds, van Pieter Van Eecke. Gezien @ MOOOV. Op 5 mei te zien in Filmhuis Klappei in Antwerpen
