Journalisten hebben compromissen leren sluiten tussen commerciële en journalistieke beslissingen
Debat:
Onderzoeksjournalistiek: dood of nieuw spoor?
(Apache, Fonds Pascal Decroos)
Gastsprekers
Douglas De Coninck: onderzoeksjournalist bij De Morgen
Jan Antonissen: onderzoeksjournalist bij Humo
Eric Smit: onderzoeksjournalist van de site ‘Follow the money’
Moderator: Margo Smit; directeur van de Nederlandse-Vlaamse vereniging voor Onderzoeksjournalistiek (VVOJ).
Het is aan een journalist om zo waarheidsgetrouw mogelijk feiten weer te geven. Bepaalde journalisten verrichten graag dat extra graafwerk naar de waarheid. Maak kennis met de onderzoeksjournalist. Hoe is het gesteld met de onderzoeksjournalistiek? Op die vraag hoopte ik donderdag 6 september een antwoord te krijgen tijdens het debat ‘Onderzoeksjournalistiek: Dood of nieuw spoor?’ georganiseerd door Apache en Fonds Pascal Decroos.
De heer Antonissen is van mening dat ‘kritische journalistiek’ haat brengt in bepaalde kringen. Hij voegt er aan toe dat de term ‘onderzoeksjournalistiek’ te snel uit de tong rolt, daar er een gebrek is aan kwaliteit. Hij gaat er verder op in: ‘feiten zouden de zenuw van de maatschappij moeten vormen.’ Onderzoeksjournalist zou volgens hem een ‘eretitel’ moeten zijn die je hoort te verdienen. Er is niet genoeg diepgang in de onderzoeksjournalistiek, ‘delicate zaken mogen niet aangekaart worden.’
Meneer De Coninck constateert dat alles rond informatie draait en dat politici die toon zetten. Deze laatstgenoemden zetten snel een verdedigingslijn op. Het hoeft voor hen niet altijd over de feiten te gaan. De Coninck bevraagt de onafhankelijkheid van de VRT.
Journalisten zoals Eric Smit van de Nederlandse site ‘Follow The Money’ werven liever fondsen aan om hun onderzoeken te kunnen financieren. Andere onderzoeksjournalisten zoals Jan Antonissen hebben daar een ethisch probleem mee. Onderzoeksjournalistiek en de ‘marketing’ ervan zouden gescheiden moeten blijven, ze dienen immers twee verschillende doeleinden. ‘Ofwel ben je journalist ofwel fondsenwerver,’ luidt zijn theorie.
Dit debat heeft enkel mijn vermoedens bevestigd omtrent de periode waarin we ons bevinden inzake communicatie en op journalistiek gebied. De heren zouden maar al te graag samenwerken met hun collega-journalisten. Jammer genoeg werken ze voor mediagroepen die door hun prestatiegerichte visie enkel kijken naar winst. Antonissen, Smit en De Coninck melden verder dat er vaak geschillen ontstaan door geschreven stukken die juridische gevolgen zouden kunnen hebben. Ze hebben daarom compromissen leren sluiten tussen commerciële en journalistieke beslissingen.
Het debat eindigt met een hoopvolle noot over de onderzoeksjournalistiek: de nieuwe media en haar elan. Webjournalistiek wordt de nieuwe vorm van communicatie, één die internationale deuren kan openen voor iedere journalist met een toetsenbord.
