[Open brief aan de VRT] Racistische uitspraken en/of gedrag zijn niet louter een privilege van ‘blanke’ generatiebelgen

Beste VRT

Ik schrijf jullie deze brief naar aanleiding van het recente interview met journaliste Fatma Taspinar op demorgen.be . In dit interview lijkt Taspinar een ongelukkige uitspraak over Congolezen eerder te vergoelijken en te minimaliseren op basis van onjuiste feiten, in plaats van deze te verwerpen.

Het interview met Taspinar gebeurde naar aanleiding van een selfie-reportage in het programma Hotel M op één, die werd uitgezonden op woensdag 28 mei en waarin Taspinar een opmerkelijke uitspraak doet over vrouwen en Congolezen achter het stuur. Wanneer zij duidelijk geïrriteerd geraakt door het rijgedrag van een tegenligger zegt ze langs haar neus weg “Dat is altijd; ofwel is het een vrouw, ofwel een Congolees (achter het stuur). Sorry dat is niet racistisch bedoeld”. In eerste instantie vond ik deze uitspraak smakeloos omdat ze een nieuw vooroordeel creëert ten aanzien van Congolezen in het verkeer. Ik nam er verder echter geen aanstoot aan omdat Taspinar zich direct leek te excuseren voor deze uitspraak tijdens de reportage. In het daaropvolgend interview op demorgen.be, daarentegen, lijkt Taspinar haar uitspraak eerder te vergoelijken en te minimaliseren op basis van onjuiste beweringen in plaats van zich opnieuw te excuseren.

Op de eerste plaats vergoelijkt Taspinar haar uitspraak door te stellen dat ze zelf van Turkse origine is. Op deze manier lijkt ze te suggereren dat personen met een migratieachtergrond, in tegenstelling tot generatiebelgen, het zich zonder problemen kunnen permitteren om racistische uitspraken te doen. Ik vind dit een bijzonder rare en wereldvreemde redenering. Het is immers niet omdat mensen tot een minderheidsgroep behoren dat ze een vrijgeleide krijgen om racistisch geladen stellingen te verkondigen. Het verband tussen Congolezen (alsook vrouwen) en slecht rijden getuigt van een beperkte kritische zin en zijn gebaseerd op valse veralgemeningen. Iedere vorm van racisme is verwerpelijk en het is zeker geen fenomeen dat louter en alleen mag bekritiseerd worden als blanke generatiebelgen er zich aan schuldig aan maken.

Op de tweede plaats minimaliseert Taspinar haar uitspraak door te stellen dat ze geen enkele negatieve reactie kreeg op haar uitspraak. Hiermee suggereert ze dat de Congolese gemeenschap niet wakker ligt van haar uitspraak. Jammer genoeg is Taspinar’s stelling een manifeste leugen aangezien verschillende personen, waaronder Momi M’Buze – auteur en voorzitter van de Brusselse vereniging Bana Mboka – haar en de VRT meerdere emails hebben gestuurd om hun ongenoegen te uiten. Dit illustreert dat ook Congolezen gekwetst kunnen zijn door racistisch getinte uitspraken en dat zulke uitspraken in geen enkel geval verdedigbaar zijn.

Het interview op demorgen.be was een gemiste kans om het kwetsende karakter van het filmpje recht te zetten. Opnieuw lijkt de stigmatisering ten aanzien van de zwarte gemeenschap in België geminimaliseerd te worden. Misschien moet de VRT maar eens een item uitbrengen over het racisme ten aanzien van personen met een zwarte huidskleur. Men zou versteld staan hoe groot en gewelddadig de discriminatie is in vrijwel gans de wereld ten aanzien van deze mensen.

Rina Rabau
Voorzitter van de Belgisch Congolese organisatie Bana Leuven