[Recensie] Anversville: waar grenzen niets meer zijn dan onzichtbare muren gemarkeerd met papiertape

Anversville

Anversville opent met een mise-en-scene. Een hoop oude meubels, stoelen en lampen vanachter op het podium schikken zich langzaam in acht kamers, die min of meer iets kunnen vertellen over de afkomst van de inwoner. De kamers worden van elkaar afgescheiden met onzichtbare muren gemarkeerd met stukjes papiertape.

Het toneelstuk is opgbouwd uit korte verhalen rond een foto uit het verleden van de verteller, die op een wit doek geprojecteerd wordt. Alle acteurs hebben een andere moedertaal dan het Nederlands en hebben zelf iets geschreven rond een gebeurtenis uit hun leven. De foto’s zijn vaak genomen in hun land van afkomst. De familie en vrienden van de spelers zitten in het publiek en dat geeft mij het gevoel middenin het verhaal te zitten.

De verhalen zijn door de actice/regisseuse Eva Schram samengebracht onder de titel ‘Anversville’ of anders, Antwerpen stad. De titel benadrukt meertaligheid in het toneelstuk en in Antwerpen. Het is trouwens ook de naam van een Belgisch stoomschip dat de lijn tussen Antwerpen en Congo onderhield voor de Tweede Wereldoorlog.

Kwetsbaar

Anversville gaat over de stadsbewoner. Wie is hij? Is hij hier geboren of op een of andere moment in zijn leven hier naartoe verhuisd? Wat is zijn persoonlijke geschiedenis? Op deze vragen probeert het toneelstuk een antwoord te bieden. Er wordt afgewisseld tussen zwaardere dramatische en lichtere humoristische verhalen en liedjes. De schoonheid van dit toneelstuk ligt ongetwijfeld in het gevoel van kwetsbaarheid dat het schept. De spelers stellen zich niet enkel bloot door het vertellen van een waargebeurd, zelfgeschreven verhaal uit hun eigen leven, maar zijn ook onervaren acteurs en vertegenwoordigen alle kanten van het accentenspectrum. Velen van hen spreken nog maar een beetje Nederlands. Voor mij maakt dit de ervaring alleen maar echter en intiemer.

Zo vertelt een meisje hoe de sterke, onafhankelijke vrouw in haar foto - haar moeder - na de verhuizing naar België veranderd is in een onzekere vluchteling. De moeder zit naast mij en veegt de tranen uit haar ogen. Ondertussen is haar dochter opengebloeid van dat kleine meisje op de foto tot een onafhankelijke jonge vrouw die voor ons op het podium staat.
In de stukken van andere acteurs komen thema’s voor als taal, identiteit, familie en zelfbeeld.

Grensloos

De climax van het toneelstuk vormt het verhaal van een Afghaanse man wiens vader en broer voor zijn ogen vermoord werden. Hij kan niet in zijn land blijven omdat zijn familie achtervolgd wordt door de Taliban en ondervindt snel dat vluchtelingen nergens welkom zijn. Hij houdt niet van het woord ‘vluchteling’. Hij zegt dat hij niet gevlucht is maar ‘weggewaaid’ door de ‘explosie’ waarin zijn leven is opgegaan. Hij gebruikt het woord ‘explosie’ figuurlijk om de nadruk te leggen op de impact die de dood van zijn broer en vader op hem hadden. Vogels vliegen vrij over de grenzen heen, maar waarom moeten sommigen sterven en mogen de anderen blijven leven, vraagt hij zich af. 

Mensen zijn minder vrij om zich over grenzen heen te bewegen. Zelfs al slagen wij erin om ons geboorteland te verlaten, de verschillen blijven zichtbaar, voelbaar en hoorbaar. Tijdens Anversville vergeet ik deze verschillen helemaal. Plots kijk ik veel dieper dan enkel iemands uiterlijk en hoor ik veel meer dan een accent. Paradoxaal genoeg - nu de verschillen in juxtapositie meer dan ooit zichtbaar worden gemaakt en zelfs het onderwerp zijn van het grotere inhoudelijke geheel - zie ik enkel nog de persoon en betekenen grenzen tussen landen niets meer dan onzichtbare muren gemarkeerd met papiertape. 

[Foto's © Eline Van Hoye - KunstZ]

>>>

regie: Eva Schram
regie-assistentie: Bea van den berg en Rian Koopman
spel: Asya Dzjoldasova, Ahmad Esmaeilie, Alfa Jagitay, Erik Minasyan, Gloria Ellis Ribeiro,
Ivo Saavepra Castillo, Jemimah Shiamatey, Ken Foozen, Laetitia Keim en Mayra Zuniga Leon
kostuum: Chris Snik
techniek: Seppe Janssens stage techniek Ehsan Rahimi Tembi
Productie: Mulanga Nkolo

ANVERSVILLE is een kunstZ productie met de steun van Vlaamse Overheid, Stad Antwerpen, Managers van Diversiteit
Met dank aan HETPALEIS en Laika

De kunstZ Academie is een deeltijdse theateropleiding voor nieuwkomers en mensen van andere etnisch-culturele origine. Meer info op www.kunstz.be