Het verhaal van de vrouwen die gevochten hebben voor hun stemrecht, hier in Europa, niet zo lang geleden
London. 1912. In een industriële wasserij werken vrouwen hun ruggen kapot. De context is perfect gekozen om dit verhaal te vertellen, want het zijn in de recente geschiedenis vooral de arbeiders die voor maatschappelijke verandering gezorgd hebben. Deze keer gaat het over de pioniers in de strijd voor vrouwenrechten, in een door mannen gedomineerde wereld.
Sufragette is een intelligente film waar beeldtaal volwaardig wordt ingezet in de vertelling. Veel te vaak (elke keer vaker!) zie je hoe een verhaal expliciet moet worden verteld. Sufragette onderschat de kijkers niet en vertelt zonder de dingen expliciet te moeten zeggen. Geen woorden maar daden, zou je kunnen denken.
Zo zie je hoe mannen de rechten van vrouwen bespreken in het parlement, hoe vrouwen benadeeld worden op vlak van erfrechten, in het recht om te beslissen over hun eigen lichamen, in het recht op de kinderen die ze hebben gebaard, in hun recht op politieke vertegenwoordiging en waardig loon. Sufragette vertelt het verhaal van de vrouwen die (soms ook fysiek) gevochten hebben voor hun stemrecht, hier in Europa, niet zo lang geleden.
Carey Mulligan staat centraal in de vertelling als Maud Watts, huisvrouw, arbeidster, moeder en gedwongen activiste, ten koste van haar eigen gezin. Mulligan trakteert ons nogmaals met een vlekkeloze interpretatie, maar zal snel een andere rol moeten spelen dan de engelachtige dame met een onderhuidse strijd, om te ontsnappen aan de vloek van de typecasting. Helena Bonham-Carter mag ondertussen haar typerende eigenaardigheid inzetten als apothekeres Edith Ellyn, een van de spilfiguren van de vrouwenbeweging. Meryl Streep neemt de beperkte rol van Sufragette-leidster Emmeline Pankhurst op haar schouders en Natalie Press, bekend van haar werk met regisseuse Andrea Arnold, weet de diepste indruk na te laten met haar vertolking als martelares Emily Wilding Davidson.
Zoals in Daens – of zoals in onze actualiteit tout court – wordt in Sufragette de machteloosheid van vrouwen tegenover het machtsmisbruik van mannen ingeschakeld om een dringend karakter te schenken aan verzet en emancipatie. Een subversieve strijd is wat er gebeurt als men geen alternatief meer heeft. De film geeft alleszins helder weer dat de eerste schreeuw niks anders is dan een cathartische bevrijding. Dat er genot is in de strijd voor rechtvaardigheid. Sufragette is een ernstige studie van de mens als activist, van de passie als drijvende kracht van het verzet, van verzet als zingeving. En dat geldt vandaag even veel als honderd jaar geleden.
Als de film historisch accuraat is, was scanderen toen een ware kunst. De betogers van vandaag zouden nog veel kunnen leren van de activistische koor-arrangementen van toen. En het is nog niet te laat, want de strijd blijkt niet voorbij te zijn: tijdens de première van de film in Londen werd de rode loper bestormd door feministische activisten. Ze protesteerden tegen huiselijk geweld en de besparingen in de bestrijding ervan, tegen genderongelijkheid (Streep getuigt vaak een lagere loon te krijgen dan haar mannelijke medespelers) en voor de rechten van vrouwen ongeacht hun etnisch en culturele achtergrond (Sufragette bezondigt zich alleszins ook aan ontkenning van etnische diversiteit in de beroemde vrouwenbeweging en de beweging zelf zou een discutabele verhouding met etnische kwesties hebben gehad).
Maar de film wil ook aandacht vestigen voor het recht van vrouwen overal in de wereld om zélf te beslissen. Als iets duidelijk blijft na de eindgeneriek, dat is wel het feit dat dit gevecht nog uitgevochten moet worden. Dat we niet kunnen strijden voor onze rechten en dan liggen rusten: de strijd voor basisrechten kent geen grenzen en geen eindpunt.
Sufragette, van Sarah Gavron. Vanaf 11 november in de bioscoop.
>>> Lees meer filmnieuws en recensies op Kif Kif Filmblog
