Onder de noemer Un bel été quand même waren er in Bozar maar liefst acht tentoonstellingen. Te veel om in een enkel bezoek te verwerken. Ik mocht er alvast 3 zien met een gids en pikte er nog eentje voor de helft mee (tijdsgebrek, u kent dat wel).

Mijn oordeel? Er zijn al genoeg druilerige dagen geweest – en die zijn perfect voor een museumbezoek – maar hiervoor mag u zelfs een zonnige dag opofferen.
Niet veel tijd of niet veel geld maar toch in de buurt? Ga dan zeker eens naar de tentoonstelling van Garabedian: gratis en zo mooi.

Mekhitar Garabedian: Un bel été quand même

In zijn kunstwerken gaat de Armeense Gentenaar op zoek naar zijn eigen identiteit. Zijn familie ontvluchtte de Armeense genocide en kwam na heel wat omzwervingen in Gent terecht.

Terwijl andere kunstenaars zich soms richten op 1 medium, verzamelt Garabedian in zijn tentoonstelling verschillende media: film, oude postkaarten, oude reisgidsen, foto’s, kranten,… Zo kijken we binnen in de huiskamer van de Garabedians en lezen we achterkanten van postkaarten en foto’s want die geven even veel informatie als de voorkant, of misschien zelfs meer. We horen ook een verjaardagslied in vijf verschillende talen.

Taal is immers ook prominent aanwezig in de tentoonstelling. De taal die je spreekt, bepaalt hoe je de wereld ziet. Taal kan je binnen- of buitensluiten. Zo was het Arabisch bijvoorbeeld de geheime taal tussen zijn ouders – zij hadden die geleerd op school – die ze enkel spraken als ze anderen wilden buitensluiten.
Garabedian ging op zoek naar zijn Armeense moedertaal om een andere visie op de wereld te krijgen. Gaandeweg evolueerden zijn schrijfoefeningen in kunst. Kleurrijk hangen de papieren naast elkaar tegen een witte wand. Naast de scheldwoorden. Want ook die horen bij het leren van een nieuwe taal.

In het midden van de tentoonstelling ligt er een stapel gigantische papieren. Daarop staat een spreuk in het Armeens wat – als ik het goed heb begrepen – zoveel betekent als ‘what is the meaning of life when the dream is immortal’. Je mag er eentje meenemen als aandenken, al dacht de suppoost eerst dat er een stuk van de tentoonstelling was gevallen of dat ik iets wou stelen.

Pascale Marthine Tayou: Boomerang

Van de sereniteit van Un bel été quand même naar de kleurrijke chaos van Boomerang. In elke ruimte is er zoveel te zien: een wirwar van gekleurde rietjes aan het plafond, gebroken spiegels aan de muren, opgestapelde kommen, buizen, plastic zakjes,… Zoveel indrukken om te verwerken. En gegarandeerd heb ik wel zaken over het hoofd gezien. Zoals Pascale’seggs, de gekleurde eitjes die het plafond van de inkomhal sieren en die ik pas in het doorgaan heb opgemerkt enkel en alleen omdat de gids ze vermeld had.

Maar ondanks de kleuren, gaat de tentoonstelling over zwaarwichtige onderwerpen en heeft alles een betekenis. De kleuren van het werk Boomerang verwijzen enerzijds naar de Kameroense vlag, anderzijds naar de kleuren van de religies islam (groen), christendom (rood) en jodendom (geel).

Tayou wil niet bestempeld worden als Afrikaanse kunstenaar, maar liever als verhalenverteller die toevallig Afrikaanse roots heeft. En die roots verwerkt hij in zijn kunstwerken. De bruine kleur die regelmatig terugkomt is meestal gemaakt van koffie en cacao, twee grondstoffen die kostbaar zijn in Afrika. Ook de Afrikaanse beeldjes – hier met Westerse eigenschappen – komen meerdere keren terug. En de voodoobeeldjes heeft hij voor de gelegenheid laten namaken in glas om de leegheid ervan te kunnen tonen.

Hij stelt vragen die ‘un peu noir’ zijn, zoals hij het benoemt. Maar wel gezien vanuit het standpunt van ‘un naïf’. Het gaat over waar we nu staan als mensheid, als wereld. Tayou houdt een spiegel voor waarin we niet altijd graag kijken. Met sprookjesachtige grote watten waaruit pinnen steken verwijst hij naar de slavernij, de plastic zakjes zijn een verwijzing naar de ecologische toestand waarin we ons bevinden,… In de inkomhal zien we ook de neonletters ‘bring back our girls and boys’ waarmee hij onze aandacht vestigt op de situatie in Nigeria. Het zijn de kleuren, het gebruik van licht en de keuze van de materialen die de tentoonstelling iets luchtigs meegeven en die het leuk maken om ernaar te kijken. Want hij maakt ook nog altijd kunst ‘voor het plezier van de bezoeker’.  

Tayou wil onze aandacht vestigen op waar we nu zijn. En ons doen nadenken over hoe we verder willen, zonder meer. ‘Si une exposition ne parle pas, c’est pas la peine’, aldus Tayou. Boomerang duidt er dan ook op dat alles terugkomt. En soms met een vernietigende kracht. Maar meer dan dat doet het mij stilstaan bij het feit dat je altijd moet rondkijken. Dat je moet genieten van wat je ziet en ervaart want dat er in alles ook kleur en schoonheid zit.

http://www.pascalemarthinetayou.com/

Young Belgian Art Prize – Hana Miletić

• Young: voor kunstenaars jonger dan 35 jaar

• Belgian: de deelnemers zijn Belg of wonen minstens een jaar in België

• Art: alle disciplines van hedendaagse kunst zijn toegelaten

• Prize: de geselecteerde finalisten maken kans op vier prijzen

Uit 243 kandidaturen bleven er nog 10 finalisten over. Vroeger was deze prijs beperkt tot schilderwerken, nu mogen alle kunstvormen ingediend worden. Schilderwerken, installaties, poëzieperformance, fotografie,… het komt allemaal aan bod.

Bezoekers mogen overigens ook stemmen op hun favoriete artiest. Mijn stem ging naar Hana Miletić, wat gezien mijn voorliefde voor taal en interculturaliteit niet mag verbazen. Miletić – die normaal vooral bezig is met fotografie –laat elke dag voorlezen door iemand die in het dagdagelijkse leven bezig is met taal. De gepresenteerde teksten zijn gebaseerd op de lyrics van La Frénétick, een collectief van Brusselse rappers waarvan Miletićzelf mentor is. Toen ze hen pas kende, had ze de Franstalige teksten een keer opgevraagd omdat niet alles even duidelijk was. Ze heeft zich erin verdiept en maakte samen met de jongeren een selectie. De jongeren van het collectief hebben allemaal een migratieachtergrond, ze hebben allemaal het Frans als moedertaal, maar gaan naar Nederlandstalige scholen omdat de Franstalige scholen als écoles poubellesworden gezien. De teksten van hun nummers zijn niet zelden maatschappijkritisch of identiteitszoekend. Net zoals de tentoonstellingen van Garabedian en Tayou. En zo is de cirkel rond.

http://youngbelgianartprize.com/nl/

https://www.facebook.com/pages/La-frenetick/634693283309859?fref=ts

http://www.hanamiletic.com/

Finale

In sneltempo ga ik nog even door de tentoonstelling De Belgen, over Belgische mode. Heel jammer dat ik niet meer tijd heb om hieraan te besteden, want net zoals met de andere tentoonstellingen is ook deze qua architectuur enorm indrukwekkend. Het gebruik van ruimte, indeling, samen zetten. Het is af.
In een donker zijkamertje van de grote hal vind ik het onderdeeltje rond, deels verborgen, maar zeker mooi om naar te kijken. Zoals het lingerie betaamt.

Bij het doorgaan kijk ik nog even naar de letters ‘Search and destroy’ die de ronde voorgevel van Bozar bedekken. Ze verwijzen naar het gelijknamige nummer van Iggy Pop en horen bij de tentoonstelling van Garabedian. Daarmee legt hij de link tussen de oorlog in Vietnam en de genocide (oftewel ‘de grote catastrofe’) die zijn familie deed vluchten. Het zindert nog na.

Een dikke pluim voor de kunstenaars en de curatoren van Bozar. Soms zijn tentoonstellingen een tikje saai, maar in Bozar is het telkens een belevenis. En daarvoor hebben ze geen interactieve snufjes of zoektochten nodig. Enkel geweldige kunstwerken en een originele opstelling en er is genoeg om je ogen uit te kijken.

Meer informatie over de tentoonstellingen:

http://issuu.com/bozar/docs/folder_expo_un_bel_ete?e=3107560/13633176

http://www.bozar.be/nl

Let op, de zomer loopt nog tot 29 september maar de tentoonstellingen hebben verschillende einddata.