De Centraal-Afrikaanse asielzoeker Abbas, zoon Yacine en dochter Asma proberen een zo gewoon mogelijk leven te leiden in Frankrijk. Asma en Yacine gaan naar school, Abbas werkt op de markt, waar ook zijn vriendin Carole werkt, maar ze verwerken alle drie nog altijd de dood van Madeleine, de mater familias, gestorven tijdens hun vlucht naar Europa, enkele maanden geleden.
Voor het gezin loopt een asielprocedure. Ook voor Etienne, de broer van Abbas. Beide mannen zijn hoogopgeleid: Abbas gaf les Frans in Bangui. Etienne, prof in de filosofie, zorgt nu voor de veiligheid van een apotheek. En daarmee zien we een deel van de huidige generatie vluchtelingen dat systematisch ontbreekt in het plaatje, eindelijk op het scherm. Het bestaan van de familie is redelijk nomadisch, maar ze wonen in Parijs. Een onherkenbaar maar zeer reëel Parijs.
Het begin van de relatie tussen Abbas en Carole krijgen we niet te zien en dat blijkt een uitstekende keuze, want het bespaart ons de sensatie en normaliseert hun verliefdheid. Abbas krijgt gestalte dankzij de integere vertolking van Eriq Ebouaney, die we kennen van zijn sublieme belichaming van Patrice Émery Lumumba in de combattieve biopic van Raoul Peck. Carole is ook geen onbekende: de charmante Sandrine Bonnaire doet eer aan haar indrukwekkend CV als het delicate houvast voor het vluchtelingengezin. Zelf van Poolse origine, weet Carole genoeg over het vagevuur van een asielprocedure en begrijpt goed wat ze moeten doorstaan. De spirituele chemie van het koppel straalt van het scherm.
De kinderen leveren ook sterke acteerprestaties. Yacine spreekt bij momenten de kijker aan met een tedere voice-over, alsof hij zijn levensverhaaltje voorleest. Maar hij is een zeer inconsequente verteller, want hij spreekt ook over dingen die hij niet kan weten en vaker dan niet vertelt hij gewoon niks. En dit is maar een van de vele problemen in een film die bij momenten met meer goede wil dan vakmanschap lijkt te zijn gemaakt. Maar Une saison en France blijft een zeer verdienstelijk en zelfs gedurfd antwoord op een Europese urgentie: de humanisering van asielzoekers.
Een zeer verdienstelijk en zelfs gedurfd antwoord op een Europese urgentie: de humanisering van asielzoekers.
Ervaren regisseur en scenarist Mahamat-Saleh Haroun neemt zijn tijd om hun verslagenheid te capteren. Haroun - zelf ooit ook een vluchteling uit Tsjaad - weet de psychologie van de gefaalde migratie goed weer te geven. We begrijpen de frustraties en waarom iemand door het lint gaat. Waarom iemand ervoor ‘kiest’ om ergens te verblijven zonder documenten en wat het is om te leven zonder vast adres. Maar ook: dat er nog altijd bescheiden momenten van geluk zijn in hun leven.
Zoals in zijn meesterwerk Un homme qui crie, exploreert Haroun de dilemma’s van het vaderschap en de machteloosheid van de man die het hoogtepunt van zijn leven gepasseerd ziet. Une saison en France is bij momenten een ware studie over de impact van bureaucratische tegenslag op de ‘mannelijkheid’, zoals ze breed wordt begrepen en gepropageerd.
De film is verre van perfect. Bij momenten is het melig, in plaats van poëtisch. Bij momenten is het naïef, in plaats van hoopvol of hoopgevend. Bij momenten wordt het doorzichtig, in plaats van expliciet. Bij momenten is het pamflettair in plaats van filosofisch. Bij momenten is het melodramatisch in plaats van dramatisch. Maar zelfs dat melodrama schiet tekort om het lijden van de asielzoekers weer te geven, anno 2018. Zelfs dat pamflettaire is niet militant genoeg om de heersende anti-migratie retoriek te counteren. Zelfs dat doorzichtige voldoet niet om de dingen te benoemen. Zelfs dat naïeve is niet zo zacht als de onschuld van de kinderen die hier slachtoffer van worden. Zelfs dat melige mogen we moeiteloos vergeven, gewoon, omdat het er even niet toe doet.
Une saison en France sluit aan bij een zeer Franse filmtraditie van trage maar zelfzekere opbouw en pijnlijk realistische taferelen en vertolkingen. Diepmenselijkheid komt tevoorschijn in kleine gebaren, zelfs in de verhouding tussen mensen en planten, en wordt diametraal geplaatst tegenover het mechanische van het papierwerk dat in de weg staat tussen mensen en hun toekomst.
Ondanks de gebreken een noodzakelijke film voor onze context én onze tijd.
Une saison en France, een film van Mahamat-Saleh Haroun, vanaf 02.05 in de bioscoop.
