Allemaal vragen die in het licht van het racismedebat actueler zijn dan ooit. Ze komen aan bod in De Goede Immigrant – 23 visies op Nederland. De Nederlandse uitgave van het succesvolle Britse en Amerikaanse The Good Immigrant. Het is een bundel met maatschappijkritische stemmen van verschillende bekende en minder bekende Nederlanders van kleur, en samengesteld door Anousha Nzume, Ebissé Wakjira-Rouw en Mariam El Maslouhi. Onder eindredactie van Sayonara Stutgard en in samenwerking met Dipsaus Podcast, en mede mogelijk gemaakt door een crowdfundingcampagne.
Het boek leest als een verzameling aanklachten, maar tegelijkertijd ook als een hoopvolle liefdesbrief.
De korte essays verzetten zich tegen de politieke correctheid omtrent racisme. Klaag je namelijk als Nederlander van kleur over racisme, dan krijg je al snel de slachtofferrol-kaart in je gezicht, naast de beledigingen en bedreigingen. De goede immigrant geeft Nederlanders met een migratieachtergrond de ruimte om in hun eigen woorden – politiek incorrect – hun ervaringen met racisme en visies op Nederland te delen. De verhalen zijn verschillend van stijl en karakter. Sommige auteurs spreken vooral vanuit eigen ervaring, terwijl anderen hun verhaal ook koppelen aan theoretische inzichten. De essays zijn soms geestig, soms choquerend en soms grof in taalgebruik. Maar ze zijn vooral oprecht en openhartig. Niet bedoeld om de lezers te pleasen, maar te confronteren met wat voor veel Nederlanders van kleur alledaagse realiteit is. Het boek leest als een verzameling aanklachten tegen institutioneel racisme in Nederland, maar leest tegelijkertijd als een hoopvolle liefdesbrief.
Regelmatig komt de vraag terug: wanneer ben je nou een goede immigrant? Volgens antropoloog Rita Ouedraogo ben je dat wanneer de samenleving jou het “gevoel van belonging geeft” en jou als een “local” beschouwt: “Passen en echt deel zijn van een samenleving zonder uit te hoeven leggen waar je vandaan komt? Dat we alle mensen, overal de ander in het hier en nu als local zouden moeten kunnen zien? Omdat we dan eigenlijk , eindelijk, niet meer gereduceerd worden tot het zijn van een immigrant.” (p.168)
Volgens socioloog Zouhair Hammana moeten we nog een stap verder, naar een meer fundamentele kritiek op alle labels die gebruikt worden: “Want of witte mensen het nou eenmaal doorhebben of niet, witheid is ook een probleem voor hen. Je hoeft niet in witheid te participeren. Er zijn andere manieren van samenzijn, manieren die al lang worden aangeboden door bijvoorbeeld black feminists en indigenous communities. Je hoeft alleen maar te luisteren. Wij moeten luisteren. Dus, nogmaals als je luistert, fuck jou met je ‘migratieachtergrond’, en fuck jou met je ‘allochtoon’. Stop met die bullshit van jullie en fuck witheid. Met liefde, ZH” (p. 174-175)
De Goede Immigrant – 23 visies op Nederland, samengesteld door Dipsaus Podcast, uitgeverij Pluim Amsterdam/Antwerpen, juli 2020
Deze recensie verscheen eerder op NieuwWij.
Over de auteur:
Kamel Essabane is promovendus aan de Radboud Universiteit en onderzoekt de bijdragen van primair islamitisch godsdienstonderwijs aan burgerschapsvorming in Nederland. Daarnaast is hij docent islamitische godsdienst aan de Thomas More Hogeschool. Tevens is hij cursusleider bij het FAHM-instituut. Hij studeerde eerst civiele techniek, en vervolgens filosofie en religiewetenschap en deed de lerarenopleiding godsdienst/levensbeschouwing aan de Universiteit van Utrecht.
