Een bijzondere droom
Vandaag bezocht ik Fadoua. Zij zit op KDG Hogeschool Antwerpen en studeert vroedkunde. Ik heb haar leren kennen toen ik een portret van haar maakte voor een artikel en sindsdien houden we contact. We waren in een diep gesprek verwikkeld over onze manieren van vasten en alles wat daarmee te maken heeft toen een docent ons vervoegde. Wij hadden elkaar al eens ontmoet en hij vertelde het verhaal van ‘zomaar een Vlaming’. Eentje waarvan zijn voorouders jaren hadden gestreden voor vrijheid van godsdienst – ook de vrijheid om geen godsdienst te beleven. Ze hadden zich letterlijk losgerukt en die mentaliteit zat er sterk ingebakken. Maar ook eentje waarvan die Vlaming plots geconfronteerd wordt met een hele generatie religieuze jonge mensen. De docent stond er van versteld dat hij op dat vlak zo ontzettend veel liefde zag. En hij kon alleen maar hopen ‘dat zomaar een Vlaming’ dat ook zo zag.
Het was heerlijk om het tafereel te aanschouwen van mensen die telkens afscheid namen en dan toch weer verder begonnen te praten en lachen, dan vervolgens weer afscheid namen – wat weer niet lukte. Een Marokkaanse Fadoua, een Turkse Yasemin, een hoogstwaarschijnlijk Belgische docent en een fotografe die van overal komt en eigenlijk komen we allemaal van overal, net zoals de boom waar we bij stonden. Een boom die oorspronkelijk uit een ander deel van de wereld komt en via een grappige omweg tot België – tot Antwerpen zelfs – was geraakt. Nu staat hij hier trots te groeien en te bloeien. Door de mensen van hier wordt hij als ‘inheems’ beschouwd – net zoals zijzelf.
Onderweg van Antwerpen Zuid naar mijn Antwerpen Noord passeerde ik de Dageraadplaats waar ik Alaa tegenkwam. Alaa komt uit Syrië en hij moet net zoals de meeste mensen die ik ken uit het Midden-Oosten altijd grinniken met mijn poging tot ontzettend deftig Arabisch maar dan wel met een Marokkaans accent. Hij lacht en ik vast. Hij drinkt een koud pintje en ik verlang naar een warme latte met veel opgeschuimde melk met chocolaatjes erbij.
De regels en mijn regels
De regel van de ramadhan is dat wanneer een vrouw haar regels heeft zij moet stoppen met vasten en het was zover. Dat heeft voordelen die voor de hand liggen maar ook nadelen want je bent helemaal uit het ritme.
Inhalen doe ik in de winter wanneer de dagen kort zijn, samen met een groepje vrouwen want alleen vind ik lastig.
Mijn Vlaams lief vindt dat we dan weleens kunnen gaan ontbijten ergens en hij neemt me mee naar de vreemdelingenmarkt waar je in Marokkaanse stijl aan de dag kan beginnen. Om toch in de sferen te blijven proest hij het uit terwijl ik me haast schuldig voel dat ik eet en drink.
Mijn Vlaams lief is zo'n hele rationele, vooral niet religieuze man die grote bedenkingen heeft bij wat ik doe. Hij heeft veel respect maar kan het niet laten om me er continu mee te plagen. Ik vergeef het hem want de ramadhan is een maand van vergiffenis en hij is grappenmaker van beroep.
Later op de dag kom ik een collega fotograaf tegen en we drinken een warme latte met veel opgeschuimde melk bij Kaffeenini terwijl we discussieren over zaken die alleen fotografen begrijpen en die eigenlijk totaal onbelangrijk zijn en vooral niets met de ramadhan te maken hebben.
Een ratatouille van talen
De man van mijn vriendin Dalia is kunstenaar. Hij heeft een techniek die ik nog niet eerder ergens zag en ik had hem beloofd al zijn werken te fotograferen voor zijn website. Terwijl hij ze overal vandaan bleef toveren, speelden alle kinderen verstoppertje, zaten de grote kinderen in een hoekje met hun gsm te giechelen, had de moeder ontzettende stress in de Libanese keuken en bleef de deurbel maar gaan.
Een avond zoals die hoort te zijn juist voor Maghrib (gebed) en dan was het opeens zover, 21:56.De tafel kwam stoelen tekort maar eten was er genoeg.
Het gezelschap bestond uit Belgisch, Egyptisch, Indonesisch, Libanees, Marokkaans, Nederlands, Spaans en van allerlei mixen die daaruit voort zijn gekomen en het was een ratatouille van talen en toch verstonden we elkaar allemaal, zowel in de Nederlandse als Vlaamse betekenis en toen we naar huis fietsten was het al 01:00.
Onderweg op straat was het nog een drukte van jewelste en ik moest overal nog bijkletsen en om 02:13 lagen we in bed en besloot ik om dan maar wakker te blijven want het was Fajr (gebed) om 03:13.
Dit zijn de avonden die ik me altijd zal blijven herinneren. Dit zijn de nachten die ertoe doen.
Een draaiende dansende darwish
Een paar straten van mijn huis vond afgelopen zaterdag de ramadhanmarkt plaats. Veel zon en veel oude bekenden. Rachid de kalligraaf (en nog veel meer hoor) schreef mijn naam en zijn buurman verkocht het Junior Quran Competitiespel. Even later keek ik poppenkast met het verhaal over het ontstaan van de heilige maand.
De fijne anasheedgroep Firqat El Anwaar trad op en zong vol lof over Allah voor één van de huizen van God. Dat vond ik symbolisch. Ik vroeg me af of de organisatie het podium daar bewust gezet had terwijl de muzikanten aan mij vroegen of we foto's gingen nemen. Na een hele shoot waar ik graag mijn camera afstond om zelf ook eens voor de lens te staan, was het tijd voor mijn siësta.
Het was 30° en alles plakte. Ik was dankbaar dat ik de luxe had om even te gaan liggen. Zou ik het anders volhouden?
Dat is één van de vragen waarover er die avond tijdens de iftaar in De Roma gesproken werd. De iftaar begon trouwens erg mooi. Terwijl het publiek in de hal van de prachtige theaterzaal stonden te wachten werden we verrast door een draaiende dansende darwish. Ik raakte er bijna van in trance en vergat dus ook bijna om foto's te maken en wanneer hij uitgedraaid was zwierde hij de deuren open en zag ik een ruimte waarin Shahrazad niet had misstaan.
De onvoltooide verhalen van Shahrazad die ze elke nacht tegen de sultan vertelde zodat hij nieuwsgierig bleef en haar liet leven. Ze hield dat 1001 nachten vol. Toen hield hij zoveel van haar dat ze nog lang en gelukkig leefden.
In plaats daarvan verscheen Rachid op het podium en reciteerde hij uit de quran (ik zei toch dat ie nog veel meer kon). Het was haast even magisch.
Ik zat aan tafel met uitsluitend moslims die opgevoed zijn met de waarden en de normen van de islam en voor hun was de ramadhan geen vrije keuze zoals voor mij. Ik voelde heel duidelijk een hele andere insteek die overigens heel mooi en vooral bewonderenswaardig was maar ik voelde ook heel duidelijk dat ik blij was om gewoon Claudia te zijn. Claudia, met veel normen en waarden die letterlijk uit de quran zouden kunnen komen maar ook weer veel niet.
Ik voelde ook dat ik me daarmee gelukkig was. Claudia, die een beetje van dit en een beetje van dat maar vooral veel Indonesisch is en niemand die dat ooit ziet. Claudia voor wie dat uiteindelijk ook niet meer uitmaakt omdat alles is perfect zoals het is.
Ik ben de nomade van de ramadhan en ik ben bijna niet thuis deze maand maar ik voel me wel overal thuis want ik ben van overal net zoals iedereen en ik ben uniek net zoals de rest van de wereld. Dat heb ik toch maar mooi meegekregen dankzij deze maand.
Chukran ya ramadhan
