ik hou er niet van om mensen onmiddellijk te beschuldigen van racisme. Maar wanneer je al zolang aan het solliciteren bent, haal je de discriminerende werkgevers er zo uit.
Ilyas Topatan, bachelor in de architectuur, heeft het gevoel voor niets gestudeerd te hebben. De reden hiervoor is voor de hand liggend; al een jaar lang kan hij geen werk vinden omdat hij vaak wordt geweigerd omwille van zijn afkomst.
Wat heeft je aangezet tot het studeren van architectuur?
Na het middelbaar ben ik onmiddellijk gaan werken na mijn examens. Ik wou graag tuinarchitectuur gaan studeren omdat dat mijn hobby is. De infodag en de mening van mijn vader hebben mij uiteindelijk van mening doen veranderen. Op mijn 15de had ik al eens op eigen initiatief opmetingen gedaan en een schets gemaakt voor de bouwplannen van mijn grootvader. Met dit in het achterhoofd, koos ik voor architectuur. Veel opzoekwerk over de richting zelf heb ik niet gedaan, logischerwijze vielen de eerste dagen enorm tegen. Met de vakken zelf ging het ook niet altijd even gemakkelijk. De praktijkvakken waren zeer intensief en vergden heel veel tijd maar ik deed het zo graag dat ik daar niet bij stilstond.
Wat was je echte doel bij het aanvatten van je studies?
Ik wou en wil nog altijd heel graag als projectleider / werfleider in een bedrijf werken. Nu nog altijd ben ik op zoek naar een dergelijke job. Al de tegenslagen die ik heb gehad hebben tot een plan B geleid. Indien ik een voltijdse weekendjob kan vinden, wil ik ook mijn master diploma behalen. Als ik geld kan verdienen sta ik tenminste niet achter op het leven.
Hoe ben je aan je zoektocht naar werk begonnen?
Ik heb een korte periode tijdens mijn studies samen met mijn broer ook als zelfstandige gewerkt. Dat was uiteraard niet gemakkelijk maar dat zorgde voor heel wat contacten. Als student was het uiteraard niet gemakkelijk maar de klanten die aanhoudend bleven bellen tijdens een verdediging voor de jury hoorden bij mijn drukke leven. Helaas ben ik alle contacten verloren nadat ik stopte als zelfstandige waardoor ik na het behalen van mijn diploma helemaal van nul moest beginnen. Ik heb zowel spontaan gesolliciteerd als op bestaande vacatures gereageerd. Veel werkgevers hebben zelfs niet gereageerd op mijn sollicitaties. Ik had vaak het gevoel dat mijn dossier zelfs niet behandeld werd, diegene die wel antwoordden, reageerden dat ik ervaring miste. Omwille van deze moeilijke periode heb ik plan B bedacht. Wat dat weekendwerk is maakt echt niet uit, als ik maar tijdens mijn studies ook geld kan verdienen is het goed.
Ben je ooit effectief gediscrimineerd geweest of ‘voelde’ je dat alleen maar?
Eerst en vooral, ik hou er niet van om mensen onmiddellijk te beschuldigen van racisme. Maar wanneer je al zolang aan het solliciteren bent, haal je de discriminerende werkgevers er zo uit. Ik werd vorig jaar uitgenodigd door een interimbureau voor een job als operator. Het interimkantoor was heel positief maar toen ik aankwam merkte ik dat ik enkel was uitgenodigd om me in te schrijven. Een tijd lang hoorde ik niets van hen. Omdat ik nu bij hen had gesolliciteerd en op een antwoord wachtte, solliciteerde ik nergens anders. Zoals ik al zei, ik wou terug studeren als ik geen werk zou vinden. Het antwoord liet zo lang op zich wachten dat ik zelf heb gebeld. Ik moest immers de keuze maken tussen de master of het werk. De verantwoordelijke op het bureau belde mij terug na mijn telefoontje. Ze vertelde mij dat het antwoord negatief was. Dit was uiteraard een teleurstelling voor mij, ze hadden mij zolang laten wachten om uiteindelijk een negatief antwoord te geven. Dit was in principe een klassieke teleurstelling. Toen ik de achterliggende reden te horen kreeg, was ik helemaal overdonderd. ‘Ilyas, het is omdat je een Turk bent.’ Er werkten blijkbaar een paar Marokkanen en de werkgever was van mening dat het niet goed zou gaan tussen deze twee. Het gevoel dat ik op dat moment had kan ik niet beschrijven. Ik was verbaasd, het was een droevig, zielig moment.
Hoe heb je er op gereageerd?
Tja, hoe reageer je daarop? Ik was overdonderd, wist eerst niet wat ik moest zeggen. Ik probeerde nog door te zeggen dat het niet voor problemen zou zorgen en dat het zelfs niet zou opvallen dat ik een Turk ben. De verantwoordelijke reageerde dat mijn naam al voldoende was. Het is heel raar om het te zeggen, maar aan de andere kant was het ook een opluchting. Nu hàd ik het tenminste gehoord, nu wist ik het. Kortom, het was de eerste keer tijdens mijn zoektocht dat ik niet alleen het gevoel had dat ik was gediscrimineerd, discriminatie was bevestigd.
Heb je iets ondernomen nadat je had vernomen dat je omwille van je afkomst niet werd aangenomen?
Eerst heb ik beroep gedaan op Kif Kif om raad te vragen. Zij hebben me aanbevolen om naar het Centrum voor Racismebestrijding en Gelijke kansen te gaan om een klacht in te dienen. Het is uiteindelijk een zaak geworden waarbij inspecteurs onderzoek hebben gedaan naar de discriminatie. De zaak werd heel ernstig genomen, wat ook later werd bevestigd door de verantwoordelijke van het interimbureau. Ik kreeg een telefoontje en werd verweten dat ik voor heel wat miserie had gezorgd want de inspecteurs hadden alles overhoop gehaald. Ik excuseerde mij nog aan de telefoon, waar ik later spijt van had. Dat alles overhoop werd gehaald, was niets in vergelijking met het feit gediscrimineerd te worden. De verantwoordelijke wou zich uiteindelijk ook excuseren en had een job gevonden voor mij, waarvoor ik in Brussel moest gaan wonen. Ik had er alles voor over, als ik maar werk vond, maar ook voor die job kwam ik niet in aanmerking. Dit keer niet omwille van racistische overwegingen maar omdat mijn Frans terrible is (lacht).
Hoe ziet de situatie er momenteel uit?
Selectiebureaus en Interimkantoren nodigen mij nog altijd heel vaak uit maar ik ben nog altijd werkzoekende. Ik sta kortom nergens. Ik ben overal in België al gaan solliciteren, ik deins voor niets terug maar nog heb ik geen werk. Uiteraard betekent dit niet dat ik overal wordt gediscrimineerd, in sommige bedrijven waren ze heel oprecht; ik miste ervaring en niemand had de middelen om te investeren in een starter. Anderzijds moeten we in België durven inzien dat we in een crisisperiode zitten, en de eerste slachtoffers van die crisis, dat zijn de allochtonen.
Er is geen enkel ander bedrijf geweest dat zo eerlijk was om de echte reden toe te geven, maar zoals ik al zei, ondertussen merk ik wel waar ik serieus word genomen en waar niet. Er wordt eigenlijk niet naar je diploma gekeken, dat vind ik heel jammer. De eerste criteria die gehanteerd worden zijn ervaring en afkomst. Mijn diploma is in principe niets waard. Voor werkgevers is dat uiteraard wel heel handig; wanneer mijn afkomst voor problemen zorgt, hebben bedrijven de kans om mijn gebrek aan ervaring als excuus te gebruiken. De lange zoektocht en de slechte ervaringen eisen hun tol; ik heb de moed verloren. Wanneer een vacature geen ervaring vereist, maar de werkgever mij terugstuurt omdat ik ervaring mis, dan weet ik ook wel hoe laat het is. Hierdoor vraag ik de interimkantoren nu alleen nog maar effectieve vacatures door te sturen.
Als je de komende weken geen werk vindt, ga je je dus terug inschrijven voor de master?
Inderdaad, ik ga de master volgen maar niet omdat ik architect wil worden. Mijn doel is en blijft projectleider. Ik probeer mij voor nieuwe jobs altijd bij te scholen, net zoals ik nu bezig ben voor een attest als heftruckchauffeur. Ik zorg ervoor dat ik altijd mee ben maar bedrijven kijken daar niet naar. Ik wil niet altijd alle schuld op de bedrijven steken. De enige manier om gemakkelijk werk te vinden is meestal alleen wanneer er een allochtone medewerker op het interimkantoor werkt. Zij zorgen er meestal voor dat de allochtone werkzoekenden ook een job krijgen.
Had je gedacht dat het zo zou aflopen?
Toen ik aan mijn studies begon was ik heel gemotiveerd, ik had nooit gedacht dat het vinden van een job zolang zou duren. Mijn vrienden maakten die problemen wel mee maar ik dacht niet dat het mij zou overkomen. Ik ben geen asociaal persoon, ik ben lid bij de Limburgse parkietenclub en bij de Vlaamse Imkersbond. Contact met autochtonen heb ik voldoende, maar elke keer is de ervaring hetzelfde; pas als ze je kennen aanvaarden ze je. Iedereen begint uiteraard altijd van nul, maar de allochtonen? Zij beginnen in min.
Bedankt Ilyas, ik wens je nog heel veel succes met je zoektocht naar een job en hoop dat je een welverdiende job vindt!
Dit interview maakt deel uit van de campagne van Hand in Hand tegen Racisme. Discriminatie bij het aanwerven is een onrecht, draag de pin! Klik hier voor meer info.
Het persbericht ter aankondiging van de campagne lees je hier.
Er volgen nog meer interviews die in het nieuwe Kif Kif dossier 'Jobdiscriminatie' te lezen zullen zijn.
