Na opnieuw in contact te komen met haar jeugdvriendin die beschuldigd wordt van terrorisme, wordt Jamila Channouf terug gekatapulteerd in de tijd. Dit is het vertrekpunt van haar debuutroman Sandwichkinderen, het relaas van haar jeugd. Het boek verhaalt de evolutie van een kind dat opgroeit in Borgerhout in de jaren 80 en 90, geplet tussen twee culturen op zoek naar haar identiteit, tot een jonge vrouw die uiteindelijk haar plek in de samenleving vindt.
Channouf gaat het racisme, de discriminatie en de vooroordelen waar ze als kind en tiener mee te maken kreeg niet uit de weg. Zonder omwegen, in haar heldere en vlotte schrijfstijl en met bitterzoete humor – die de lezer vaak achterlaat met de vraag of hij nu moet lachen of huilen – benoemt ze deze problemen en het effect dat ze hadden op het opgroeiende meisje dat haar weg zocht, balancerend tussen twee culturen.
Vanuit haar eigen jeugd en ervaringen schetst Channouf haar persoonlijke migratiegeschiedenis tegen de sociale en politieke achtergrond van het Vlaanderen en, meer nog, het Borgerhout van haar jeugd. Terwijl ze opgroeit krijgt ze te maken met zaken waar elke puber mee te maken krijgt: liefde, vriendschap, jaloezie, onzekerheid... Tegelijkertijd groeit op de achtergrond ook het Vlaams Blok, een groei die weet binnen te dringen in het leven van de puberende Jamila via haar buurvrouw om wie ze zich bekommert. Deze groei culmineert zich uiteindelijk in de doorbraak van het Vlaams Blok op Zwarte Zondag in 1991. De toenemende polarisatie tussen de verschillende bevolkingsgroepen resulteert onder meer in het ontstaan van de AEL en de moord op Mohamed Achrak in 2002.
Als kind probeert ze zich te onttrekken aan haar Marokkaanse roots terwijl ze als jongvolwassene wegrent van haar Belgische identiteit en naar Marokko trekt, op zoek naar zichzelf. Daar ondervindt ze al snel dat het onmogelijk is om zich los te trekken van de culturen waartussen ze geklemd zit. Zowel de cultuur van haar ouders als die van de samenleving waarin ze is opgegroeid zijn onlosmakelijk met haar verbonden. Pas wanneer de jongvolwassen Jamila tot het besef komt dat beiden haar identiteit vormen, vindt ze rust. Niet in het Antwerpen van haar jeugd, noch in het Marokko van haar ouders, maar in Gent, een stad die wel meer geïmmigreerde Antwerpenaren huisvest.
Sandwichkinderen vertelt een verhaal waar menig persoon met een migratieachtergrond zich vandaag nog steeds zal in herkennen. Dat meer dan dertig jaar na Channoufs ervaringen talloze mensen vandaag nog steeds dezelfde zoektocht moeten ondergaan– opgroeiend in een land dat een deel van hun identiteit als een bedreiging ziet – legt op een pijnlijke manier de tekortkomingen van het huidige beleid bloot. Gelukkig toont Channouf de lezer met haar initiatief De Gentse Lente dat ook als het beleid ter plaatse blijft trappelen de huidige generatie sandwichkinderen zelf hun plek kunnen opeisen in de maatschappij. Of om het met de woorden van Shirley Chisholm te zeggen: “If they don’t give you a seat at the table, bring a folding chair.”
'Sandwichkinderen' van Jamila Channouf is verschenen bij EPO Uitgeverij.
