Je ontneemt allochtone kinderen kansen om hun taalachterstand weg te werken. En je creëert als school een beeld van een gescheiden wereld.
Ik vind de Marokkaanse school in Antwerpen geen goede evolutie. Maar de initiatiefnemers hebben een punt
De eerste, de tweede en de derde generaties van mensen die van buiten Europa komen en hier leven en opgroeien zijn nog altijd armer, wonen ongezonder, moeten vaker zittenblijven op school, stoppen sneller hun opleiding zonder diploma of getuigschrift, geraken moeilijker aan een job, een huis, enzovoort. De statistieken wijzen op een structurele achterstand die een samenleving als geheel beter voorkomt.
Persoonlijk geloof ik heel sterk in de emanciperende kracht van het onderwijs om paal en perk te stellen aan deze voortdurende schande. Maar net voor de vakantie ervoer ik in mijn familie iets wat symptomatisch is voor het Vlaams onderwijs. Op een oudercontact in de goed aangeschreven Antwerpse school van mijn nichtje zocht mijn broer op de lijsten van de klassamenstelling naar de naam van zijn dochter. Bij het overlopen van de namen van de 3 klassen Latijn, trof het hem dat alle leerlingen met een vreemd klinkende familienaam in dezelfde klas zaten. Met andere woorden: de Youssefs en Fatima's zitten zo goed als zonder uitzondering in de 'B-klasjes'; de Jannekes en Miekes in de 'A-klasjes'.
Mijn broer was woedend en ik met hem. Ik ben leerkracht van opleiding en werkte jaren in Brussel als begeleidster van schoolteams. Scholen worden meer en meer geconfronteerd met kinderen die thuis geen Nederlands spreken en die een andere culturele achtergrond hebben. Het decreet op gelijke onderwijskansen, dat onder meer de discriminatie bij de inschrijving aan banden trachtte te leggen, heeft goed werk geleverd. Maar nu zie je steeds meer dat scholen heel specifiek omspringen met die 'opgelegde' diversiteit door te werken met quasi homogene klassamenstellingen op basis van taal- en culturele achtergrond. Dit is een gemiste kans. Je ontneemt allochtone kinderen kansen om hun taalachterstand weg te werken. En je creëert als school een beeld van een gescheiden wereld.
Het verhaal van mijn broer is geen geïsoleerd geval. Als parlementslid word ik regelmatig geconfronteerd met dergelijke verhalen. Zo scheiden sommige scholen de allochtone leerlingen van de autochtone op basis van taalachterstand of de keuze van godsdienst om hun klassen samen te stellen. Basisscholen maken gemakkelijker gebruik van hun wijkscholen om kinderen van jongs af te scheiden. Op de eerste schooldag vertelde een autochtone vriendin van mij dat op de school van haar kinderen er een speciale klas werd gemaakt op basis van taalachterstand. Ze vroeg zich af hoe het kwam dat haar zoon er niet bij zat, aangezien hij thuis Frans spreekt. Ik stel mij dezelfde vraag.
Maak het bestaande beter
Ik heb hierover gesprekken gehad met de nethoofden die de problematiek erkennen. En dat de homogene klassamenstelling niet altijd een bewuste keuze is van de directie om kinderen met diverse achtergronden te scheiden. Soms komen de homogene klassen er ook om puur praktische redenen. Maar de scholen zelf kunnen beslissen om leerlingen met grote kans op achterstandskenmerken samen te zetten in een klas.
Het is in dit perspectief dat ik de problematiek van de 'Marokkaanse' school in Antwerpen plaats. Ik vind dit geen goede evolutie. Maar initiatiefnemer Mohammed Chakkar heeft een punt. Het Vlaamse onderwijs slaagt er spijtig genoeg niet in de sociale ongelijkheid te verkleinen. Onder allochtone jongeren blijven de schoolresultaten bedroevend laag. De klassamenstelling en het systematisch oriënteren van allochtone jongeren naar zwakkere en niet-arbeidsmarktgerichte richtingen zijn mechanismen die in veel scholen schering en inslag zijn.
De oplossing ligt niet in nieuw aanbod maar in het beter maken van het bestaande aanbod. Door eigen etnisch-culturele scholen op te richten worden de directies en de inrichtende machten van de bestaande scholen én de Vlaamse onderwijsnetten als het ware ontslagen van hun plicht om in het bestaande aanbod de diversiteit te integreren. De diversiteit in de Vlaamse samenleving moet doorgetrokken worden in de populatie van scholen én in de klassamenstelling.
