Het concept van The Social House, een productie van Wunderbaar, had nochtans veel potentieel: acht influencers samen in een huis, hun avonturen elke dag op YouTube, het leek wel een gemoderniseerde versie van Big Brother. Maar het gebrek aan diversiteit bij de influencers zorgde voor heel wat kritiek.
Witte kaders en blinde vlekken
“Veel productiehuizen en redacties in Vlaanderen zijn nog altijd heel wit en lijken moeilijk aansluiting te vinden bij een diverse groep van makers of bij jongeren,” zegt Jozefien Daelemans (42). Ze is ex-hoofdredactrice en medeoprichtster van Charlie Magazine: een taboeloos magazine met échte verhalen en rolmodellen dat bestond tot 2019. Daar schreef ze opiniestukken en reportages over beeldvorming en gendergelijkheid. Vandaag is Daelemans vaste columnist bij De Standaard. “Mediamakers denken vanuit hun eigen perspectief,” vertelt ze. “Dat is normaal, iedereen doet dat. Alleen missen ze op die manier de enorme diversiteit die er is onder jongeren.”
Ook Raf Njotea (34) beaamt het gebrek aan diversiteit in de media: “Er is zeker nog geen afspiegeling van de diversiteit die er in de maatschappij is,” vertelt hij. Naast zijn werk als scenarist voor televisie en film, laat Njotea ook zijn stem horen in debatten over identiteit en diversiteit. Hijzelf is geboren in een gezin met een Vlaamse moeder en een Nigeriaanse vader. “Er zijn echt nog veel blinde vlekken. Als schrijver vertel je een verhaal en daar heb je een eigen bril op. Die bril neem je mee in de verhaallijn. Je doet veronderstellingen over personen met een andere achtergrond en dat werkt stereotypering in de hand.” Njotea merkte drie jaar geleden, toen hij startte als scenarist, dat er geen reflex was om acteurs met een andere achtergrond een actieve rol te geven. Om dit meer onder de aandacht te brengen bracht hij zelf subtiele aanpassingen aan in zijn verhaallijnen. Hij gaf bijvoorbeeld een verpleegster een Arabische naam of maakte van een dokter een vrouw: “Een trucje dat nodig was om de blik van schrijvers te verruimen.”
Economisch voordeel
“Als de grote media- en productiehuizen er niet meer moeite voor doen, gaan ze een hele grote groep kijkers en mediagebruikers missen in de toekomst,” zegt Daelemans. In de media staan verdienmodellen voorop. Media die minder mensen bereiken, moeten inboeten op inkomsten. In dat geval kan het interessant worden om in te zetten op diversiteit. “Het verbaast me dat mediamakers dat nog niet hebben ingezien,” zegt ze. “De meeste beslissingen worden toch vanuit economisch perspectief genomen.”
Njotea ziet deze omslag wel stilaan gebeuren. De grote gamechanger is voor hem de content die online een leven krijgt zoals wtFOCK, een jongerenreeks die bestaat uit losse video’s gecombineerd met berichten op sociale media. “De serie moet niet lineair bekeken worden en vindt daarom zijn weg naar andere doelgroepen. Diversere verhalen komen er aan bod zoals het nieuwe seizoen dat over Yasmina, het moslimmeisje, gaat.”
Eindpunt nog niet in zicht
Jozefien Daelemans geeft aan dat het team van mediamakers diverser moet. “Je kijkt dan met verschillende ogen naar een programma of naar de TikTokkers die je uitnodigt. Zo heb je een veel breder perspectief van wat er allemaal gebeurt.” Verder is voor haar authenticiteit belangrijk: “Daarvoor moeten mensen van kleur, mensen met een beperking of vrouwen zélf aan de knoppen zitten en beslissingen nemen. Ze moeten niet enkel uitvoeren wat er beslist wordt maar moeten de vrijheid krijgen om de dingen te maken die zij én hun peers leuk vinden.”
Diversiteit is volgens Njotea ondertussen wel meer een basishouding aan het worden. “Mediamakers kunnen geen content meer creëren met een volledig witte cast. Dit is goed, maar nog geen eindpunt.” Het gebrek aan diversiteit in The Social House is een fout die volgens hem niet had mogen gebeuren: “Het is geen slechte wil maar dat is geen excuus, die tijd zijn we voorbij.”
Het productiehuis Wunderbaar liet op het Instagram-account van The Social House weten dat ze niet blind zijn voor de kritiek en het ook beter willen doen. Het programma neemt momenteel een langere pauze: “Voorlopig gaan we naar huis maar we komen terug met sterke verhalen.” Wanneer dit zal zijn en met welke influencers is nog niet duidelijk.
Over de auteur:
Julie Kers schreef dit artikel voor Stampmedia. StampMedia versterkt de stem van jongeren, door hen mediawijs te maken en door media jongerenwijs te maken. Als verbindende organisatie hebben ze bijzondere aandacht voor de jongeren die het minst gehoord worden.
