In het begin was ik nog mee. Ik had door dat eigenlijk het absurde wou aantonen van Islamofobie. Maar vanaf je zei dat je zelf geen moslim meer was dacht ik plots dat je serieus was.
Ik was verbaasd toen ik de open brief las aangezien ik die 28 februari ook in deSingel was. Ik doe een lerarenopleiding voor het secundaire onderwijs in Leuven. Voor de vakken Islam en kunstvakken. De studenten kunstvakken gingen naar de cultuurdag in deSingel. Op voorhand konden we in een lijst aanduiden welke sessies we wouden volgen. Eerlijk gezegd had ik jouw voorstelling gewoon gekozen vanwege je Arabische naam.
Tijdens de voorstelling was ik zeer verward. In het begin was ik nog mee. Ik had door dat eigenlijk het absurde wou aantonen van Islamofobie. Maar vanaf je zei dat je zelf geen moslim meer was, dacht ik plots dat je serieus was. Ik dacht ook meteen aan toen je in De Slimste Mens zat. Had hij dan niet ook zo een rare opmerking gemaakt over Islam? Ik wist het niet meer precies, maar ik begon me een beeld te vormen. Want toen kon ik ook geen onderscheid meer maken tussen jou en je personage. Voor mij was die faction dus de grootste reden van verontwaardiging tijdens de voorstelling. Aangezien je sommige dingen meent, want je bent inderdaad een ex-moslim en je naam is echt Chokri, en andere dingen gewoon geacteerd zijn, zoals de Islamofobie en vele andere absurde zaken van je personage. Ik begon te denken “dat is er weer zo eentje, hij heeft de Islam verlaten, en nu wil hij die zwartmaken, typisch.”.
Toen na het stuk de anderen naar jou toe kwamen, ben ik gewoon meegekomen om te luisteren. Ik heb daar niet veel gezegd. En wat bleek: dat je dus inderdaad het personage speelde. Het was niet de Chokri die zo overdreven gek was van zwarte vrouwen en bang was van de Islam. Maar dat was Chokri het personage. Ik begon het allemaal beter te begrijpen. Ik schaamde me over hoe ik je zo snel in een hokje had geplaatst tijdens je voorstelling. Want in m’n hoofd had je al volledig afgedaan, ik had nog amper respect voor wat je te zeggen zou hebben. Ik ben dus blij dat ik nog naar de discussie ben komen luisteren.
Toen ik naar huis ging, heb ik hier nog heel veel over zitten nadenken. Ik ben moslim met volle overtuiging. Maar toch voelde ik niet die woede of gekwetstheid, zoals sommige van de andere studenten. Waarom niet, vroeg ik me af. Misschien omdat ik opgegroeid ben in een omgeving zonder moslims en vaker met negatieve reacties te maken krijg? Omdat ik meer kan relativeren? Of de combinatie van deze twee.
Tweede vraag die ik me stelde: “Waarom zou ik überhaupt die woede moeten voelen, of me gekwetst moeten voelen? Of mag ik als moslim zo een stuk wel goedkeuren? Moet ik als moslim zulke kunst niet afkeuren?” Misschien was ik niet de enige die met dat idee speelde. Want sommigen die de discussie aangingen leken ook wel jouw uitleg te begrijpen. Ze leken te snappen waarover het allemaal ging. En toch bleven ze in discussie gaan zonder enig punt. Dat was misschien de reden. Iemand begint begrip te krijgen, maar automatisch gaat er een alarmbel in hun hoofd: “stop zoiets mag je niet goedkeuren”. Waardoor ze verder in discussie willen gaan. Niet persé om de tegenpartij iets duidelijk te maken en te overtuigen, maar om zichzelf te overtuigen. Een soort van innerlijk conflict.
Iets anders wat ik me ook afvroeg (ging meer over jou als persoon en niet over de gebeurtenis van die dag) was: “Waarom zou hij geen moslim meer zijn?” Ik krijg vaak de vraag waarom ik moslim ben geworden. Voor mij is dat gewoon een logisch gevolg in mijn ontwikkeling als mens. Ik werd moslim omdat dat is waarin ik geloof, niet omdat ik dat “kies”. Want ik geloof dat Islam de waarheid is, en je kiest toch niet wat de waarheid is? Ik werd dus gewoon vanzelf moslim. Het was een klik in mijn hoofd en mijn hart. Een knop die werd omgedraaid. Geen knop die ikzelf omdraaide maar die werd omgedraaid tijdens mijn volwassen worden. Als ik aan allochtone moslims mijn verhaal dan weer eens moet doen over waarom ik moslim ben geworden, krijg ik weer een heleboel masha’Allah’s. “Het is je vrije keuze he, je moet doen waar jij je goed bij voelt”. Maar als het gaat om moslims die weggaan van de Islam wordt die vrije keuze snel al heel wat minder geprezen, en is waar de persoon zich goed bij voelt plots van minder belang. Dat was dus ook weer iets waar ik bij stil begon te staan na die dag. Ik vroeg me af of ik zelf niet ook een beetje zo was. Ik heb de vrijheid gekregen van mijn ouders om moslim te worden, maar wat als mijn kinderen jood of atheïst worden? Ben ik nu hypocriet?
Toen dacht ik dat je Islam had verlaten omdat je ideeën er niet binnen pasten. “Zou hij dan niet weten dat het er wel binnen past, en dat “de” Islam zoals de meerderheid deze vandaag nog beleeft, tot stand is gekomen door de Arabieren NA de dood van de Profeet Mohammed (vrede zij met hem) en dat het grotendeels Arabische cultuur is. Maar dat Islam veel ruimer is dan wat de sheikhs in Saoudi-Arabië verkondigen. Zou ik hem dat mailen?” Maar nee dat deed ik dan toch maar niet. Ik dacht dat ik zo misschien zou overkomen als een missionaris die zich geroepen voelt om de “verloren” zieltjes te komen redden van het vuur en overdreven overtuigd is van haar eigen gelijk. Nu ik je open brief las, bleek dat je dat zelf wel goed besefte, dat er niet zoiets is als “DE Islam”. En dat Islam niets zegt, maar dat het de mensen zijn die dingen zeggen. Dus zit ik opnieuw met de vraag. Waarom heeft hij Islam verlaten? Of ben je nog wel moslim, maar niet op de manier waarop de mensen een definitie van moslim hebben?
Dit waren even mijn gedachten op een rijtje. Die dag heb je veel losgemaakt bij aanwezigen. Ik denk dus dat deels het doel van je stuk geslaagd is voor jou? Ik heb er alleszins veel aan gehad. Ik hoop dat je met je werk nog veel discussie kan losmaken en mensen tot nadenken zetten.
